Akademik Veri Yönetim Sistemi
22. Uluslararası Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu (USOS-2024), Şanlıurfa, Türkiye, 12 - 15 Kasım 2024, ss.1-2
Birleştirilmiş
sınıf, öğrenci sayısının yeterli olmadığı kırsal kesimlerde farklı sınıf
düzeylerindeki öğrencilerin bir derslikte tek öğretmen tarafından
eğitim-öğretim faaliyetlerinin yürütülmesi olarak ifade edilebilir. 19.
yüzyılda temel eğitimde yaygın bir uygulama olarak karşılaşılan birleştirilmiş
sınıf uygulaması, 21. yüzyılda da Avrupa, Kuzey Amerika ülkeleri dahil olmak
üzere dünyanın pek çok bölgesinde uygulanmaya devam etmektedir. 2019 verilerine
göre Türkiye’de yaklaşık 7 bin okulda birleştirilmiş sınıf uygulaması
yapılmakta ve yaklaşık 180 bin öğrenci bu şekilde öğrenim görmektedir. Türkiye
örneğindeki veriler dikkate alındığında dünya genelinde bu rakamların
milyonlarla ifade edilebileceği söylenilebilir. Uluslararası alanyazında
birleştirilmiş sınıfların sınırlılıklarına ve fırsatlarına yer veren çok sayıda
çalışma bulunmaktadır. Çalışmanın amacı Türkiye’de ve yurtdışında
birleştirilmiş sınıflarda karşılaşılan sorunları tespit ederek bu sorunlara
kapsayıcı eğitim yaklaşımıyla çözüm önerileri ortaya koymaktır. Çalışma belirli
bir konu odağında yürütülen nitel araştırmaların toplanması, bulgularının ve sonuçlarının
derinlemesine incelenmesi, benzerlik ve farklılıklarının ortaya koyulmasının,
yorumlanmasının ve çözüm önerilerinin üretilmesinin hedeflendiği bir meta
sentez çalışmasıdır. Çalışma kapsamında Türkiye’de ve yurtdışında
birleştirilmiş sınıflarda karşılaşılan sorunları ele alan, nitel araştırma
deseniyle gerçekleştirilmiş, toplamda 40 makale ve lisansüstü tez incelenmiş ve
bu çalışmaların sonuçları kapsayıcı eğitim yaklaşımıyla değerlendirilmiştir.
Kapsayıcı eğitim, tüm çocukların cinsiyet, etnik köken, din, dil, başarı,
sağlık ve sosyo-ekonomik durumları fark etmeksizin eğitim sistemi tarafından
aynı ortamda kucaklanmasını; onların ilgi ve gereksinimlerine olumlu yanıtlar
verilerek kaliteli eğitimle buluşturulmasını amaç edinen bir yaklaşımdır.
Kapsayıcı eğitim yaklaşımı Birleşmiş Milletler’in UNESCO ve UNICEF gibi
kuruluşlarının 21. yüzyılda ulaşmak istedikleri nihai eğitim hedeflerinden biri
olarak ön plana çıkmaktadır. Bu bağlamda kapsayıcı eğitimin içeriği, hedefleri
ve uygulama alanları birleştirilmiş sınıflarda bu yaklaşımdan
yararlanılabileceğini göstermektedir. Araştırma sonuçları birleştirilmiş sınıflarda
karşılaşılan bazı temel sorunlara karşı kapsayıcı eğitim yaklaşımının etkili
çözümler üretebileceğine işaret etmektedir.