Sürdürülebilirlik Bağlamında Yeşil Çatı Uygulamaları: 20. Yy ve 21. Yy Örnekleri Üzerine Değerlendirme

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Mimarlık, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Hasan DÖNMEZ

Danışman: Filiz Sönmez

Özet:

Yeşil çatılar, kentleşme sürecinde artan çevresel sorunlar, iklim değişikliği ve enerji tüketimi gibi kritik konulara çözüm sağlayan bir mimari unsur olarak öne çıkmaktadır. Doğal bitki örtüsü ile kaplı bu çatılar, kentsel ısı adası etkisini azaltmak, yağmur suyu yönetimini iyileştirmek, biyolojik çeşitliliği desteklemek ve enerji tasarrufu sağlamak gibi birçok çevresel fayda sunmaktadır. Özellikle yoğun ve geniş kapsamlı yeşil çatıların, kent içindeki yeşil alan miktarını artırarak doğayla bütünleşik bir yaşam alanı sunması, bu sistemlerin tercih edilme oranını arttırmaktadır. Ekonomik açıdan da bina ömrünü uzatma, bakım ve enerji maliyetlerinde tasarruf sağlama gibi katkıları ile uzun vadeli bir yatırım olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada, Dünya’da ve Türkiye’de yeşil çatı uygulamalarının sürdürülebilir mimarlık kapsamında gelişimi ve son dönemde geldiği nokta ele alınarak bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmada, yeşil çatılar üzerine yapılmış örnek projeler incelenerek bu projelerin özellikleri, kullanılan yeşil çatı tipleri ve sistemleri, bitkilendirme teknikleri ve uygulama alanları ele alınmıştır. İncelenen projeler, sürdürülebilirlik bağlamında yeşil çatı çalışmalarını en iyi şekilde temsil eden örnekler arasından seçilmiştir. Ayrıca dünya genelinde gelişmiş özelliklere sahip örnekler üzerinden karşılaştırma yapılarak Türkiye’nin mevcut durumu değerlendirilmiştir. Türkiye'de yeşil çatı uygulamaları henüz sınırlı düzeydedir, ancak yapılan pilot projeler sayesinde farkındalık artmakta ve yeşil çatıların sürdürülebilir kentleşme sürecine katkısı anlaşılmaktadır. Özellikle İstanbul, Ankara ve İzmir gibi büyük şehirlerde, yeşil çatıların çevresel sorunlarla başa çıkmak ve şehir içindeki yeşil alanları artırmak için önemli bir potansiyele sahip olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, yerel yönetimlerin teşvik edici politikaları, halkın bilinçlendirilmesi ve mevzuat düzenlemelerinin yapılması, yeşil çatıların Türkiye’de daha yaygın hale gelmesini destekleyebilir. Bu çalışma, yeşil çatı uygulamalarının farklı boyutlarını ele alarak gelecekte bu sistemlerin daha fazla benimsenmesi ve yaygınlaşması adına bir rehber niteliğindedir.