ZEOLİT VE ÇELTİK KAVUZUNUN ATIK SULARDAN AZOT VE FOSFOR GİDERİM PERFORMANSININ BELİRLENMESİ


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2022

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Yusuf Can Aşık

Danışman: Hasan Ali İrik

Özet:

Arıtılmadan alıcı ortamlara deşarj edilen atık sular içerdikleri yüksek fosfor ve azot içerikleri ile sucul ekosistemlerde bozunmalara sebep olup canlı yaşamını tehdit etmektedir. Bu nedenle atık sular alıcı ortamlara deşarj edilemeden önce fosfor ve nitrat derişimlerinin izin verilen yasal sınırların altına düşürebilmek için mutlaka bir arıtma sürecinden geçirilmek zorundadır. Yürütülen bu çalışmada farklı filtre malzemelerinin yalın ve farklı oranlarda karışımları atık sulardan fosfor ve azot giderim performansı laboratuvar koşullarında kolon denemeleri ile test edilmiştir. Zeolit ile çeltik kavuzunun hem yalın halde hem de farklı karışım oranlarında (%25-%75, %50-%50, %75-%25), farklı konsantrasyonlarda (10, 25 ve 50 ppm) fosfor ve azot içeren çözeltiler ile 5ml/dk akış hızında doyurularak farklı zamanlarda örnekleme yapıldıktan sonra (3., 6., 12., 24. ve 48. saat) elde edilen süzüklerde pH, elektriksel iletkenlik (EC) ve toplam fosfor (TP) ve nitrat azotu analizleri yapılmıştır. Çalışma neticesinde en yüksek azot giderim etkinliği %75.1 ile %75 zeolit ve %25 çeltik kavuzu karışımından 10 ppm uygulamasının 3. saatinde belirlenirken en düşük giderim etkinliği yine aynı karışımın 50 ppm uygulamasının 48. saatinde belirlenmiştir. Fosfor giderim etkinliği ise en yüksek zeolit materyalinin yalın halde kullanımında %19.4 ile 10 ppm uygulamasının 3. saatinde belirlenirken en düşük etkinlik ise %0.14 ile 50 ppm uygulamasının 48. saatinde %25 zeolit ve %75 çeltik kavuzu karışımının kullanıldığı çalışmada belirlenmiştir. Zeolitin fosfor ve azot giderim etkinliği belirlenirken azot giderimi için çeltik kavuzu ilavesinin materyalin etkinliğini arttırdığı tespit edilmiştir.