Türkiye'den toplanan bazı böğürtlen genotipleri ile standart bazı böğürtlen çeşitlerinin morfolojik ve moleküler karakterizasyonu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: FATMA ALAN

Danışman: Aydın Uzun

Özet:

Bu çalışmada,  Türkiye’nin faklı bölgelerinden toplanan bazı böğürtlen genotipleri ile 

standart bazı böğürtlen çeşitlerinden oluşan toplam 87 materyalde morfolojik ve 

moleküler karakterizasyon işlemleri yapılmıştır. Morfolojik karakterizasyonlar  UPOV 

tanımlama  listelerine  göre gerçekleştirilmiştir. İncelenen morfolojik özellikler 

bakımından çalışılan materyaller arasında yüksek düzeyde varyasyon tespit edilmiştir. 

Alınan ölçüm ve gözlemler özellik puanlarına dönüştürülmüş ve bu puanlar kullanılarak 

morfolojik özelliklere  ilişkin  soyağacı  elde edilmiş ve temel bileşenler analizi 

yapılmıştır. Morfolojik karakterizasyonlara göre, böğürtlen genotiplerinin iki temel grup 

altında toplandığı ortaya konulmuştur. 

Kullanılan böğürtlen materyallerine ait yapraklardan DNA izole edilerek 16 adet ISSR 

primeri ile moleküler karakterizasyon yapılmıştır. Çalışmada, toplam 293 adet band 

elde edilmiş ve polimorfizm oranı %99.75 olarak belirlenmiştir. Moleküler verilere göre 

elde edilen  soyağacında  materyaller arasındaki benzerlik düzeyi 0.68-1.00 arasında 

tespit edilmiştir. Böğürtlen çeşit ve genotipleri soyağacında  iki  temel gruba ayrılmıştır. 

Ayrıca morfolojik ve moleküler veriler birleştirilerek analiz edilmiş ve materyaller buna 

göre iki ana gruba ayrılmıştır. 

Çalışma, Türkiye’nin farklı bölgelerini temsil eden böğürtlen materyalleri ile bu alanda 

yapılan ilk çalışma olma özelliğindedir. Elde edilen sonuçlar, farklı bölgelere ait 

materyallerin bir kısmının aynı gruplarda, bir kısmının ise karışık olarak gruplandığını 

göstermiştir. Genel olarak böğürtlenler arasında morfolojik ve genetik olarak önemli 

düzeyde varyasyon saptanmıştır. Bu çeşitliliğin korunması ve farklı çalışmalarla 

değerlendirilmesi gerekmektedir.