Fen bilimleri öğretmenlerinin sıfır atık yaklaşımının uygulanmasına yönelik deneyimleri


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2025

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Cemile YAZICI

Danışman: Murat Saraçoğlu

Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu

Özet:

Bu çalışmada fen bilimleri öğretmenlerinin Sıfır Atık Yaklaşımına yönelik deneyimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yönteminin, bir durumu derinlemesine ve bütüncül olarak incelemeye imkân veren durum çalışması deseni kullanılmıştır. Katılımcılar amaçlı örneklem türlerinden biri olan ölçüt örneklemesine göre belirlenmiştir. Ölçüte göre, “Sıfır Atık Yaklaşımına” yönelik deneyime sahip öğretmenler katılımcı olarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2023-2024 eğitim öğretim yılında MEB’e bağlı devlet okullarda görev alan 12 fen bilimleri öğretmeni oluşturmuştur. Katılımcıların “Sıfır Atık Yaklaşımına” yönelik deneyimlerini belirlemek amacıyla katılımcılarla yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşmelerden elde edilen araştırma verileri içerik analizi kullanılarak incelenmiştir.

Araştırmanın sonucunda, fen bilimleri öğretmenlerinin Sıfır Atık Yaklaşımı hakkında genel olarak bilgi sahibi oldukları, ancak bazı konularda bilgi eksikliklerinin bulunduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin, görev yaptıkları okullarda öğrencilere sıfır atık bilinci kazandırmak amacıyla derslerinde etkinlik temelli ve sınıf dışı öğretim yöntemlerine yeterince yer vermedikleri tespit edilmiştir. Ayrıca öğretmenler, Sıfır Atık Yaklaşımına ilişkin eksikliklerini; günlük yaşamda uygulamamak, yeterli özeni göstermemek, öğrencileri yeterince teşvik etmemek, bu konuya zaman ayırmamak ve girişimcilik sergilememek şeklinde ifade etmişlerdir. Araştırma bulgularına dayanarak, öğretmenlerin bilgi ve farkındalık düzeylerinin artırılması, uygulama birliğinin sağlanması ve çevresel eğitimin tüm okul paydaşlarını kapsayacak biçimde yapılandırılması yönünde öneriler geliştirilmiştir.