Karadeniz bölgesi referans evapotranspirasyon hesaplamalarında güneş radyasyon verileri ve referans evapotranspirasyon frekans analizi


Creative Commons License

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLI KIRTAN

Danışman: Ali Ünlükara

Özet:

Referans evapotranspirasyon, bitki su tüketimi hesaplamalarında atmosferin bitki üzerindeki buharlaştırma talebini göstermektedir. Gelişme dönemine bağlı bitki katsayıları ile referans evapotranspirasyon çarpılarak bitki su tüketimi hesaplanmaktadır. Son yıllarda referans evapotranspirasyon hesaplamalarında Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) Sulama ve Drenaj Yayınları No.56 tarafından önerilen yöntem standart olarak kullanılmaktadır. FAO 56 tarafından bir bölgede güneş radyasyonuna ilişkin verilerin hesaplanmasında yerel Angstrom katsayılarının kullanılması önerilmektedir. İşte bu çalışmanın ana amacını Karadeniz Bölgesi için yerel Angstrom katsayılarının belirlenmesi oluşturmaktadır. Bu amaçla Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nden Bölgeye ilişkin uzun yıllar iklim verileri temin edilmiştir. Karabük dışında Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Bartın, Çorum, Zonguldak, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Bolu, Düzce, Kastamonu, Amasya, Tokat ve Gümüşhane illeri Angstrom katsayıları saptanmıştır. Uzun yıllık iklim verileri ve Angstrom katsayıları kullanılarak tüm bu illerin aylık ortalama referans evapotranspirasyon verileri hesaplanmıştır. Elde edilen veri serisine frekans analizi yapılmış ve zamanın %95, %75, %50, %25, %10 ve %5 ihtimalle görülmesi muhtemel referans evapotraspirasyon değerleri belirlenmiş ve frekans eşitlikleri verilmiştir. Yıllık ortalama toplamlar bakımından en düşük ETo değerine 884 mm ile Rize ili ve en yüksek 1507 mm ile Tokat ili sahip olmuştur. Tüm illerde yıllık toplam ETo değerleri, Türkiye’de Sulanan Bitkilerin Bitki Su Tüketimleri rehber değerlerinden %16.9-48.9 oranında daha yüksek bulunmuştur.