Marmara Bölgesi Referans Evapotranspirasyon Hesaplamalarında Güneş Radyasyon Verileri ve Referans Evapotranspirasyon Frekans Analizi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Ayşenur Baran

Danışman: Ali Ünlükara

Özet:

Bitki su tüketimi tahminlerinde atmosferin etkisi, referans evapotranspirasyonla (ET_o) ve bitkinin etkisi ise bitki katsayılarıyla ifade edilmektedir. Son zamanlarda FAO Sulama ve Drenaj Yayınları No.56’da verilen referans evapotranspirasyon tahmin metodu, standart bir yöntem olarak kabul görmektedir. Bu yöntemde ET_o tahminlerinde yerel Angstrom katsayıları önerilmekte ancak söz konusu katsayıların bulunmaması durumunda ise a_s= 0.25 ve b_s= 0.50 katsayıları ile hesaplamalara devam edilmektedir. Bu çalışmanın birincil amacı Marmara Bölgesi için yerel Angstrom katsayılarının saptanmasıdır. Bu katsayılar ile Marmara Bölgesi illerinin aylık ET_o değerlerinin belirlenmesi ve çeşitli olasılıklarda (%5, %10, %25, %50, %75 ve %95) frekans analizleri ise çalışmanın ikinci amacını oluşturmuştur. Bunun için gerekli uzun yıllar iklim verileri Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü’nden temin edilmiştir. Bölgedeki tüm illerin aylık ve yıllık olarak yerel Angstrom katsayıları belirlenmesine karşın veri yetersizliği nedeni ile Balıkesir ve Kırklareli illerinde yıllık olarak belirlenmiştir. FAO 56 tarafından önerilen (a_s= 0.25 ve b_s= 0.50) katsayılar kullanılarak ET_o1, bölgede ölçülen güneş radyasyonu (R_s) verileri kullanılarak ET_o2 ve bölgesel Angstrom katsayıları kullanılarak ET_o3 aylık serileri hesaplanmıştır. ET_o2 serilerine göre ET_o3 serilerinin mutlak hatasının daha düşük olduğu saptanmıştır. Bu sonuç bölgesel Angstrom katsayıları ile ET_o’ın daha hassas şekilde tahmin edilmesi anlamına gelmektedir. Tüm illerde ortalama yıllık toplam ET_o en düşük Kocaeli’nde 808.5 mm ile en yüksek Balıkesir’de 1185.9 mm arasında değişim göstermiştir. Bilecik, Bursa, Çanakkale, Edirne, İstanbul, Kırklareli, Sakarya, Tekirdağ ve Yalova illerinde sırasıyla yıllık toplam ET_o değerleri 965.1, 959.2, 1052.4, 840.5, 952.5, 957.8, 876.6, 858.7 ve 903 mm bulunmuştur. Bölgesel Angstrom katsayıları kullanılarak tahmin edilen referans evapotranspirasyon ile bitki su tüketimi daha iyi tahmin edileceği sonucuna varılmıştır.