İbrahim el-Kûnî'nin 'el-Husûf' adlı roman dörtlemesi üzerine bir inceleme


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Temel İslam Bilimleri, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2024

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MÜCAHİT TANRIBUYURDU

Danışman: Metin Parıldı

Özet:

Bu çalışma, İbrahim el-Kûnî’nin en önemli eserlerinden biri olan ve dört kitaptan oluşan “el-Husuf” adlı nehir romanını derinlemesine incelemektedir. “el-Husuf” dörtlemesi, Sahra Çölü'nün gizemli dünyasını ve Tuareg kabilesinin yaşam tarzını, yazarın kişisel deneyimleri ve edebî kurgunun başarılı bir birleşimiyle okura sunmaktadır. Romanın dört kitaptan oluşan yapısı, çölün coğrafi ve kültürel özelliklerini detaylı bir şekilde ele almaktadır. Araştırmada, romanın olay örgüsü, şahıs kadrosu, mekân, zaman, anlatım tarzı ve dil özellikleri gibi temel unsurlar incelenmiştir. Roman incelemesinden önce, yazarın biyografisi ve diğer eserleri hakkında bilgi verilerek, romanın daha iyi anlaşılması amaçlanmıştır. Literatür taraması sonucunda, bu çalışmanın kendi alanda ilk kapsamlı incelemelerden biri olduğunu göstermiştir. Çalışmada, Kıbrıs/Limasol 1991 baskısı temel alınan romanın detaylı bir içerik analizi yapılmıştır. Araştırma, betimleyici, çözümleyici ve eleştirel bir yaklaşımla yürütülmüştür. Romanın en önemli özelliklerinden olan, çöl mitolojisi ve büyü gibi fantastik öğeleri gerçekçi bir şekilde birleştirmesi ve böylece "büyülü gerçekçilik" akımına yakın bir yapı sergilemesidir. Araştırmada bu ögeler ayrıntılı bir şekilde ele alınmıştır. Ayrıca, romanın postmodern edebiyatın karakteristik özelliklerini taşıdığı, zamanın doğrusal akışının bozulması, metinler arası göndermeler ve folklorik unsurların yoğun kullanımı gibi özellikler gösterdiği tespit edilmiş ve bu husus üzerinde de durulmuştur. Sonuç olarak bu çalışmada, "el-Husuf" roman dörtlemesinin Arap edebiyatındaki yerini ve önemini belirlemek amacıyla kapsamlı bir inceleme yapılmıştır. Romanın, hem edebî bir eser hem de kültürel ve tarihsel bir belge olarak değerlendirilmesi gerektiği ortaya konulmuştur. 

Anahtar Kelimeler: Arap Edebiyatı, İbrahim el-Kûnî, el-Husuf, Çöl Romanı, Tuaregler