Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Biyosistem Mühendisliği, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2022
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İHSAN SERKAN VAROL
Asıl Danışman (Eş Danışmanlı Tezler İçin): Ali Ünlükara
Eş Danışman: Mahmut Kaplan
Özet:
Bu çalışma, su
stresinin yoncanın verim ve kalitesi üzerine etkilerini ortaya koymak, su-verim
ve kalite ilişkilerini saptamak, yonca çeşitlerinin su üretkenliğini ve su
stresine karşı duyarlılığını saptamak amacıyla Erciyes Üniversitesi Tarımsal
Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde (ERÜTAM) 2020 ve 2021 yıllarında
yürütülmüştür. Çalışmada bitki kök bölgesinde tüketilen su, üç farklı oranda (S50,
S75 ve S100) ve 12 yonca çeşidine (SHN, Osmanağa, Şahin
42, Minerva, Elçi, Riviera Vicentina, Magna 601, Magnum V, Prosementi,
Ezzelina, Sunter ve Nimet) uygulanmıştır Tesadüf Blokları Deneme Deseninde
kurulan çalışmada her konu üç kez tekrarlanmıştır. 2020 yılında S50,
S75 ve S100 konularına sırasıyla 420 mm, 630 mm ve 840
mm, 2021 yılında ise 406 mm, 609 mm ve 811 mm sulama suyu uygulanmıştır. Bitki
su tüketimleri 2020 yılında sırasıyla 659 mm, 841 mm ve 1021 mm, 2021 yılında
596, 779 ve 969 mm olarak saptanmıştır. Çeşitler arasında iki yıllık
ortalamalara göre yeşil ot verimleri Nimet çeşidinde 4820 kg/da ile Magna 601
çeşidinde 6498 kg/da arasında, kuru ot verimleri Nimet çeşidinde 1414 kg/da ile
Magnum V çeşidinde 1467 kg/da arasında, ham protein verimleri Nimet çeşidinde
222 kg/da, ile Magnum V çeşidinde 307 kg/da arasında değiştiği saptanmıştır. Yonca
çeşitlerinin oransal bitki su tüketimi ile dikkate alınan verim parametreleri arasındaki
ilişkiler p<0.01 düzeyinde önemli bulunmuştur. Bitki su üretkenliği (CWP)
ilk yıl 0.65 – 0.76 kg/m3 aralığında, ikinci yıl 0.61 – 0.78 kg/m3
aralığında, sulama suyu üretkenliği (IWP) ise 0.91 – 1.02 kg/m3 ve 0.87
– 0.93 kg/m3 aralığında değişmiştir. Su stresi yonca su
üretkenliğini düşürmüş ve su üretkenliği çeşitlere göre önemli derecede
farklılık göstermiştir. Yeşil ot verimi dikkate alındığında su stresine duyarlı
bulunan yonca, kuru ot ve ham protein verimleri dikkate alındığında daha
toleranslı bulunmuştur. Yoncanın su stresine duyarlılığı çeşitler arasında önemli
farklılıklar göstermiştir. Artan sulama suyu seviyesi ham protein oranı hariç kalite
unsuru olarak incelenen ADF, NDF, ham selüloz ve ham kül oranlarında artışa
neden olmuştur. Morfolojik olarak gözlemlenen (bitki boyu, bitkide sap sayısı,
ana sap dal sayısı ve kök tacı çapı) değerleri, su stresinin seviyesi arttıkça
azalmıştır. Elde edilen sonuçlar irdelendiğinde, su stresinin farklı yonca
çeşitlerinde farklı tepkilere neden olduğu, genel olarak ot kalitesini
artırmasına rağmen, ot ve protein verimini azalttığı belirlenmiştir.