Farklı patlıcan (Solanum melongena L.) genotiplerinin azot etkinlik bakımından agronomik, fizyolojik ve morfolojik karakterizasyonu ve anaçlık potansiyellerinin belirlenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YUSUF CEM YÜCEL

Danışman: Abdullah Ulaş

Özet:

Bu çalışmada, su kültürü besin çözeltisi ortamında iki aşamalı olarak denemeler kurulmuştur. I. Tarama (screening) denemesinde Türkiye’nin genetik kaynaklarında yer alan 11 adet farklı patlıcan (Solanum melongena L.) genotipi ve üç adet standart ticari patlıcan çeşidi (Batem Filizi, Köksal F1 ve Yıldırım) iki farklı azot dozunda ( Düşük - N: 0.3 mM ve Yüksek- N:3.0 mM N), tesadüf parselleri deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak taranmıştır. Daha sonraki II. Tarama denemesinde ise, azot etkinlik özellikleri tam olarak karakterize edilmiş 2 adet N- etkin: Kemer ve Yıldırım, patlıcan genotipi anaç olarak seçilip, üzerlerine azot etkin olmayan Adana Dolmalık ve Manisa patlıcan çeşidi aşılanarak, iki farklı azot koşullarında (Düşük - N:0.3 mM ve Yüksek- N: 3.0 mM N) anaçlık potansiyelleri belirlenmiştir. Tüm bu çalışmalar 2018 deneme yılında Seyrani Ziraat Fakültesi Bitki Fizyolojisi Laboratuvarında kontrollü iklimlendirme odalarında yürütülmüştür. Bitkide yaş-kuru ağırlık, bitki boyu, yaprak alanı-sayısı, kök uzunluğu-hacmi-çapı, fotosentez, SPAD, gövde ve kökte toplam azot ölçülmüştür. Sonuçlara göre I. Tarama denemesinde azot etkin genotipler (Kemer ve Yıldırım), II. Tarama denemesinde üzerine aşılanmış olan ve azot etkin olmayan (N-etkinsiz) Adana Dolmalık ve Manisa patlıcan çeşitlerinin büyüme ve gelişimini aşısız (kontrol) Adana Dolmalık ve Manisa’ ya göre istatistiki olarak önemli düzeyde artırarak, anaçlık potansiyellerinin yüksek olduğunu ispatlamışlardır. Anaç olarak kullanılan bu N-etkin genotipler, özellikle düşük azot koşullarında diğer genotiplere göre çok daha güçlü bir kök morfolojisi (kök yaş-kuru ağr., kök uzunluğu ve hacmi) sergilemişlerdir.