Ortaokul Türkçe Derslerinde Eleştirel Dinleme/İzleme Uygulamaları Üzerine Bir Eylem Araştırması


Altun K.

OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, vol.15, no.25, pp.3497-3527, 2020 (Peer-Reviewed Journal)

Abstract

Bu çalışmanın amacı ortaokul Türkçe derslerinde eleştirel/dinleme izleme becerisinin kazandırılıp geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması yapılmasıdır. Çalışma Kayseri ili Talas ilçesinde bir ortaokulun 7. sınıf düzeyinde tek şubede gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Uygulamanın gerçekleştirildiği sınıf mevcudu 15’i kız ve 10’u erkek olmak üzere 25 kişidir. Eleştirel kuram, eleştirel düşünme, dinleme, eleştirel dinleme ve dil öğretim yaklaşımları araştırmanın kuramsal alt yapısını oluşturmakta olup eylem planının hazırlanmasında başvurulan temel çalışma alanlarıdır. 10’u uygulama dersi 2’si veri toplama süreci olmak üzere araştırma toplam 12 haftalık bir çalışma takviminde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada eylem araştırması süreci takip edilmiş bu anlamda hem nitel hem nicel veriler elde edilmiştir. Gerçekleştirilen eylem planı sonucu, öğrencilerin eleştirel dinleme/izleme kişisel ve sosyal yeterlik algılarında anlamlı bir artış tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin eleştirel dinleme/izleme engellerine ilişkin algılarında ise anlamlı bir azalmanın meydana geldiği belirlenmiştir. Öğrencilerin gerçekleştirilen uygulama derslerinde eleştirme, ikna, propaganda, demokratik tutum gibi kavramlara odaklandıkları ve bu derslerini özgün buldukları görülmüştür.