OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, vol.15, no.25, pp.3497-3527, 2020 (Peer-Reviewed Journal)
Bu çalışmanın amacı ortaokul Türkçe derslerinde eleştirel/dinleme izleme becerisinin kazandırılıp
geliştirilmesine yönelik bir eylem araştırması yapılmasıdır. Çalışma Kayseri ili Talas ilçesinde bir
ortaokulun 7. sınıf düzeyinde tek şubede gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubu amaçlı
örneklem yöntemiyle belirlenmiştir. Uygulamanın gerçekleştirildiği sınıf mevcudu 15’i kız ve 10’u
erkek olmak üzere 25 kişidir. Eleştirel kuram, eleştirel düşünme, dinleme, eleştirel dinleme ve dil
öğretim yaklaşımları araştırmanın kuramsal alt yapısını oluşturmakta olup eylem planının hazırlanmasında başvurulan temel çalışma alanlarıdır. 10’u uygulama dersi 2’si veri toplama süreci olmak
üzere araştırma toplam 12 haftalık bir çalışma takviminde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada eylem
araştırması süreci takip edilmiş bu anlamda hem nitel hem nicel veriler elde edilmiştir. Gerçekleştirilen
eylem planı sonucu, öğrencilerin eleştirel dinleme/izleme kişisel ve sosyal yeterlik algılarında anlamlı
bir artış tespit edilmiştir. Bununla birlikte öğrencilerin eleştirel dinleme/izleme engellerine ilişkin
algılarında ise anlamlı bir azalmanın meydana geldiği belirlenmiştir. Öğrencilerin gerçekleştirilen
uygulama derslerinde eleştirme, ikna, propaganda, demokratik tutum gibi kavramlara odaklandıkları
ve bu derslerini özgün buldukları görülmüştür.