Kaht-ı Ricâl Girdâbında Saltanat Sürmek: II. Mahmud ve Yönetici Kadro [1808-1826]


Saydam A.

Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi, sa.23, ss.271-295, 2024 (Scopus)

Özet

II. Mahmud tahta çıktığında devlet ç syanlarla uğraşmakta ve Rusya le savaşmaktaydı. Genç Padşah’ın hedef savaşı br an önce btrmekt . Bunun çn zafer kazanıp onurlu br antlaşma mzalanmasını arzu etmekteyd. Ancak bu yıllarda devlet çok yönlü problemler le karşı karşıya d: Devlet kurumlarındak hantallık, Yençer Ocağı’nda düzenszlk, malî yapının bozukluğu, nsanların umursamazlığı gb. Bütün bunlardan daha öneml sorun Osmanlı kaynaklarında kaht-ı rcâl denlen devlet adamı vasıflarına sahp yönetcnn azlığı d. Padşah’a yardımcı olmaları ve danışmanlık yapmaları beklenen bu zümre yetenekszlk, tembellk, hanlk gb olumsuzluklara sahpt. Aralarında çıkar çatışması mevcuttu. Kıskançlık, brbrler aleyhnde çalışmak ve fesat çıkarmak yaygındı. Dn ve devletn stkbal tehdt altında ken ble şahs menfaatlern korumaya çalışanların sayısı az değld. Padşah’ın devlet ve toplumu daha güçlü hale getrmeye yönelk fermanlarının uygulanmadığı da sıklıkla görülmekteyd. II. Mahmud, devlet adamlarını br vazfeye getrrken şn y yapılacağı beklents çersnde olmaktaydı. Ancak görevn gereğnn yapılmadığı hallerde brkaç uyarıdan sonra azl yoluna başvurmaktaydı. Dolayısıyla stenen ntelkte rcâl bulunamaması sebebyle oldukça sıklıkla tayn-azl sürecnn meydana geldğ görülmektedr. Bu araştırmada II. Mahmud’un bzzat yazdığı yazılar ön planda tutularak konunun ncelenmesne çalışılmıştır. 

When Mahmud II ascended the throne, the state struggled with internal rebellions and was at war with Russia. The young Sultan aimed to end the war as soon as possible. He wanted to achieve victory and sign an honorable treaty. However, during these years, the state was faced with multifaceted problems such as the sluggishness in state institutions, the disorganization in the Janissary Corps, the disorder in the financial structure, and the indifference of the people. The more important problem was the scarcity of administrators with the qualities of statesmen, which is called kaht-ı rical in Ottoman sources. This group, which was expected to assist and advise the Sultan, had the negative traits such as incompetence, laziness and treachery. There was a conflict of interest between them. Jealousy, working against each other and mischief were common. Even when the future of religion and the state was under threat, many tried to protect their personal interests. The Sultan's edicts to strengthen the state and society were often not implemented. When Mahmud II assigned a task to a statesman, he expected the job to be done well. However, in cases where the duty was not fulfilled, he would resort to dismissal after a few warnings. Therefore, it can be seen that the process of appointment and dismissal occurred quite often due to the lack of state dignitaries with the desired qualifications. This study examines this issue through the personal writings of Mahmud II.