Helal Kazanç, İnsan Onuru ve Erdemli Toplum İnşası: İlgili Hadisler Üzerinden İktisadi Bir Değerlendirme


Erdem E.

Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi, cilt.4, sa.1, ss.1-17, 2022 (Hakemli Dergi)

  • Yayın Türü: Makale / Tam Makale
  • Cilt numarası: 4 Sayı: 1
  • Basım Tarihi: 2022
  • Dergi Adı: Helal ve Etik Araştırmalar Dergisi
  • Sayfa Sayıları: ss.1-17
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu çalışmada amaç, helal kazanç konusunu mümkün olduğunca sahih kaynaklardan derlediğimiz hadislerden hareketle incelemektir. Bunu yaparken elbette konuyla ilgili ayetler de dikkate alınacak ve günümüze dair değerlendirmeler yapılacaktır. Böylece, günümüzde Müslümanların çok önemli bir sorunu olan temiz ve helal yollardan kazanç elde etmek suretiyle ahlaklı bir iktisadi hayatı sürdürme konusunda Hz. Peygamber’in öğretilerinin ortaya konması, çalışmanın en önemli hedefidir. Fakat, çalışmanın kapsamı oldukça geniş olduğu için, elimizdeki çalışmada sadece helal kazancın meşruiyetinin altında yatan temel dinamikler olarak insan fıtratının (tabiatının) ya da yaradılış formatının buna uygunluğu, dolayısıyla, insanın muhannete muhtaç olmayıp onurunu koruması için piyasa şartları altında tevekkül halini muhafaza ederek maişet yolunda her türlü meşakkate katlanarak rızkını temin etmesine, son olarak da bu hususta Hz. Peygamber’in hayatından örneklere dair hadisler incelenmiştir. Çalışmada ulaşılan sonucu kısaca özetlemek gerekirse, İslam’da kazancın meşruiyeti onun helal olmasıyla; yani, İslami kurallar dikkate alınarak elde edilmesiyle bir anlam ifade eder. Kişinin dindarlığının kalitesi ve onuru da önemli ölçüde kişinin kazancının helalliğine bağlıdır. Resmi düzenlemelere göre meşru olarak görülen bazı faaliyet alanlarının, gelir kaynaklarının, iş yapma biçimlerinin İslami bir hayat tarzında meşru/helal olarak addedilmesi söz konusu olmayabilir. Kaldı ki, cari hukuk ve düzenlemeler ya da örf ve adetler bakımından meşru kabul edilen her şey İslami açıdan makbul olmayabilir. Çalışmanın İslami iktisat alanında çalışanların dikkate alabilecekleri bir kaynak olma potansiyeli taşımasını ümit ediyoruz.