Research Information System
TÜRKLÜK BİLİMİ ARAŞTIRMALARI, vol.35, pp.31-41, 2014 (Peer-Reviewed Journal)
ABSTRACT: Being among the runik inscriptions in Mongolia, the Inscription of Küli Cor is very important in that it has a lot of lines and it narrates in detail the life of the hero of the inscription from the first title he had until his death. However, when the hero of the inscription died and during the reign of which khan the inscription was erected are controversial.
Some of the words in the inscription are not used in other inscriptions. Nevertheless, they can be encountered in the Old Uighur language and in latter periods. In this study we laid emphasis on words which are mentioned in this inscription but not in other inscriptions. Interpretations made by previous researches on some controversial words have been presented chronologically. Latter usages and the semantic significances of the analyzed words have also been touched upon. In view of the sentence in the 28th line of the inscription, we have mentioned that he was knowledgeable about the hero of the inscription. It has also been stressed that the inscription has an important place with respect to the researchers on the Turkish language.
Keywords: Old Turkish, Old Turkish Inscriptions, Runic inscriptions, Inscription of Küli Cor, Turkish vocabulary.
ÖZ: Moğolistan’daki runik yazıtlardan olan Küli Çor yazıtı hem satır sayısının çokluğu hem de yazıt kahramanının ilk aldığı unvandan ölümüne kadar olan yaşantısını ayrıntısıyla ele alması bakımından oldukça önemlidir. Ancak yazıt kahramanının ne zaman öldüğü ve yazıtın hangi kağan zamanında dikildiği tartışmalıdır.
Yazıttaki bazı sözcükler diğer yazıtlarda geçmez. Ancak Uygurca ve sonraki dönemlerde görülür. Bu çalışmada yazıtta geçen ancak diğer yazıtlarda bulunmayan sözcükler üzerinde duruldu. Tartışmalı kimi sözcükler için önceki yayımcıların okuyuşları tarih sırası ile verildi. İncelenen sözcüklerin sonraki dönemlerdeki kullanım biçimleri ve anlamsal değerlerine de değinildi. Yazıtın 28. satırındaki cümleden hareket edilerek yazıcının, yazıt kahramanı hakkında donanımlı bilgilere sahip olduğuna değinildi. Yazıtın Türk dili araştırmaları açısından oldukça önemli bir yere sahip olduğu vurgulandı.
Moğolistan’daki runik yazıtlardan olan Küli Çor yazıtı hem satır sayısının çokluğu hem de yazıt kahramanının ilk aldığı unvandan ölümüne kadar olan yaşantısını ayrıntısıyla ele alması bakımından oldukça önemlidir. Ancak yazıt kahramanının ne zaman öldüğü ve yazıtın hangi kağan zamanında dikildiği tartışmalıdır.
Yazıttaki bazı sözcükler diğer yazıtlarda geçmez. Ancak Uygurca ve sonraki dönemlerde görülür. Bu çalışmada yazıtta geçen ancak diğer yazıtlarda bulunmayan sözcükler üzerinde duruldu. Tartışmalı kimi sözcükler için önceki yayımcıların okuyuşları tarih sırası ile verildi. İncelenen sözcüklerin sonraki dönemlerdeki kullanım biçimleri ve anlamsal değerlerine de değinildi. Yazıtın 28. satırındaki cümleden hareket edilerek yazıcının, yazıt kahramanı hakkında donanımlı bilgilere sahip olduğuna değinildi. Yazıtın Türk dili araştırmaları açısından oldukça önemli bir yere sahip olduğu vurgulandı.
Anahtar sözcükler: Eski Türkçe, Eski Türk Yazıtları, Runik harfli yazıtlar, Küli Çor Yazıtı, Söz Varlığı.