Yenisey yazıtları ilk keşfedilen yazıtlar olduğu hâlde Moğolistan’daki büyük kağanlık yazıtlarının gölgesinde kalmaktan kurtulamamıştır. Bunun en önemli nedenlerinden birisi Moğolistan bozkırlarında bulunan ve özellikle II. Kök Türk kağanları veya ileri gelenleri adına dikilen yazıtların satır sayısının çok olmasıdır.
Bu bildiride, Yenisey yazıtlarıyla ilgili çalışmalarımız esnasında gözlemlediğimiz sorunlar üzerinde durulacak ve çeşitli çözüm önerileri getirilecektir. Giriş, Sonuç ve Kaynaklar bölümlerinin dışında ele alınacak sorunların başlıkları aşağıya çıkarılmıştır:
1. Yenisey Yazıtlarının Adlandırılması ve Numaralandırılması İle İlgili Sorunlar: Bu bölümde, W. Radloff’tan bu yana yazıtlardaki adlandırma ve numaralandırma sorunları üzerinde durulacaktır.
2. Yenisey Yazıtlarının Envanter Bilgileri İle İlgili Sorunlar: Yayımcıların verdiği envanter bilgilerindeki çelişkiler ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
3. Yenisey Yazıtlarının Yayımları İle İlgili Sorunlar: Bu bölümde ise Yenisey yazıtlarının bütününü yayımlayan bir çalışma olmadığı dile getirildikten sonra yapılan yayımlar üzerinde çeşitli değerlendirmeler yapılacaktır.
4. Güney Yenisey Yazıtları İle İlgili Sorunlar: Elimizde 18 tanesi ile ilgili bilgiler bulunan ve Güney Yenisey yazıtları diye adlandırılan yazıtlarla ilgili genel sorunlar üzerinde durulacaktır.
5. Yazıtlardaki Harf ve Damgalarla İlgili Sorunlar: Bu bölümde ise yazıttaki harf ve damgaların kâğıda aktarılmasıyla ilgili sorunlar ele alındıktan sonra en sağlıklı metin görüntülerine ulaşabilmek için yapılması gerekenlerle ilgili çeşitli önerilerde bulunulacaktır.
Anahtar Sözcükler: Eski Türk Yazıtları, Kök Türk Harfli Metinler, Yenisey Yazıtları, Güney Yenisey Yazıtları, Eski Türkçe.
Although Yenisey inscriptions are the first inscriptions to have been discovered, they have been overshadowed by the great khanate inscriptions in Mongolia. One of most important reasons of this is the fact that the number of lines of the inscriptions, located in the steppes of Mongolia and dedicated for the 2nd Kök Turkic Khans or the notables, are many.
In this paper, emphasis will be laid on the problems we have observed during our studies on Yenisey inscriptions, and a variety of solutions will be proposed. The titles of the problems are as follows:
1. Problems Regarding the Naming and Numbering of Yenisey Inscriptions: In this part, emphasis will be given on the naming and numbering of the inscriptions since W. Radloff.
2. Problems Regarding the Inventorial Information of Yenisey Inscriptions: Contradictions on the inventorial information put forward by the researchers will be discussed in detail.
3. Problems Regarding the Publication of Yenisey Inscriptions: In this part, after expressing the fact that there is no single study encompassing the whole of the inscriptions into one study, some evaluations will be carried out on the studies published.
4. Problems Regarding the South Yenisey Inscriptions: We will put emphasis on the general problems regarding the inscriptions which we have information about 18 of them, and which are called South Yenisey inscriptions.
5. Problems Regarding the Letters and Seals in the Inscriptions: In this part, after dealing with problems about transfering letters and seals in the inscription into paper, some suggestions will be made about what should be done to reach quality images of the text.
Keywords: Old Turkic Inscriptions, Texts with Kök Turk Letters, Yenisey Inscriptions, South Yenisey Inscriptions, Old Turkic Language.