ÖZ

Bu çalışmada; Aksaray kenti özelinde, yerleşim yerlerinin tarihsel arka planları ve mekânsal özgünlüklerinin, kentlerin iktisadi kalkınma süreçlerine olan etkisini tartışmak amaçlanmıştır. Coğrafyanın bir kentin kaderi olduğu önermesi, temel hareket noktası olarak kabul edilmiştir. Ancak, bunu avantaja çevirme yollarının aranılabileceği öngörülmüştür. İnsan davranışlarını ve onların ekonomik faaliyetlerini şekillendiren fiziki çevre midir? Bir kentin iktisadi gelişim potansiyeli üzerinde coğrafi konumun ve tarihsel geçmişin etkisi ne düzeydedir? Bu soruların cevaplarını aramak çalışmanın temel amacını teşkil eder. Çalışmanın ilk bölümünde; tarih sahnesine çıkan farklı yerleşimler üzerinde görülen nüfus artış hızı farklılıklarının gerekçelerini sorguladık. Oluşan nüfus yoğunluğunun, bir kentin ortaya çıkmasını nasıl sağladığını tartıştık. Kent hüviyeti kazanmak olarak tarif ettiğimiz bu süreçler sonucunda, daha avantajlı olanların, çevre yerleşimleri etki altına alabildiği sonucuna vardık. İkinci bölümde, çevrelerine üstünlük sağlamayı başaran ve siyasi yönetim merkezi olan kentlerin diğer kentlere dayattığı rolleri sorguladık. Bir başka kentin hinterlandı olma rolünü kabul eden kentin, söz konusu merkezin çevresinde oluşan bir entegrasyonun parçası haline geldiğini tespit ettik. Tarihsel süreçte, Aksaray’ın bağlı olduğu bir “Konya Entegrasyonu” oluşumunun gerçekleştiğini ve Osmanlı fetihlerinden sonra bu entegrasyona tabi unsurların iktisadi bir gerileme evresi yaşadığı sonucuna vardık. Üçüncü bölümde; Aksaray özelinde, coğrafyadan kaynaklanan dezavantajları sorguladık. Limana sahip olmayan ve demiryolu ulaşım hatlarının dışında kalan Aksaray’da üretilecek malların; uzmanlık ve sermaye gerektiren, nitelikli mallar olmalarının gerekliliği yönünde çıkarımlar yaptık. Çalışma boyunca; Aksaray ekonomisinin güncel görünümünü şekillendiren tarihsel arka planın bir değerlendirmesini yapmış olduk. Lojistik kaynaklı coğrafi dezavantajların olumsuz etkilerini azaltmak üzere; kentin demografik yapısını uzmanlık sahibi bir işgücüne dönüştürmek gerektiği sonucuna vardık. 

Anahtar Kelimeler: Aksaray, İktisat Tarihi, Tarihsel Lojistik ve Ticaret