Akademik Veri Yönetim Sistemi
BILIMNAME: DUSUNCE PLATFORMU, sa.47, ss.377-427, 2022 (ESCI)
Kur’ân-ı Kerîm’de insanla ilgili olumlu ifadelerin yanında olumsuz nitelendirmelerin de bulunduğu görülmektedir. Bir yandan insanın en güzel kıvamda yaratılması, şerefli ve yaratılmışların birçoğundan üstün kılınması gibi müspet yönleri söz konusu edilirken diğer taraftan onun zayıflığı, aceleciliği ve nankörlüğü gibi menfi özelliklerinden bahsedilmektedir. Kur’ân ayetleri arasında herhangi bir çelişkinin olmadığı göz önünde tutulduğunda Kur’ân’da aynı varlık hakkında hem olumlu hem de olumsuz birtakım anlatımların bulunması nasıl anlaşılmalıdır? Araştırmada ele alınacak temel problem bu olacaktır. Kur’ân ayetleri arasında ilk bakışta var olduğu sanılan ihtilaf (farklılık) ve tenakuz (çelişki) durumunu inceleyen ilim müşkilü’l-Kur’ân olduğu için araştırmada insan hakkında Kur’ân’da kullanılan olumsuz ifadelerin ne manaya geldiği müşkilü’l-Kur’ân bağlamında ele alınmaya çalışılmıştır. Bu meyanda önce insanla ilgili bazı olumlu ifadelere işaret edilmiş, ardından insan hakkında kullanılan olumsuz ifadelerin ne manaya geldiği, nasıl anlaşılabileceği üzerinde durulmuş ve bu ifadelerin salt manada bir olumsuzluk ifade edip etmeyeceği meselesine yoğunlaşılmıştır. Böylece Kur’ân’da insan hakkında kullanılan olumlu ve olumsuz ifadeler arasında bir çelişkinin bulunmadığı gösterilmeye çalışılmıştır. Görebildiğimiz kadarıyla Kur’ân-ı Kerîm’de insan hakkında kullanılan olumsuz tabirler mahza olumsuzluk ifade etmemektedir. Bu tabirlerle insanın tabiatında bulunan birtakım hususiyetlere dikkat çekilmiştir. Bu tabirlerin olumlu ya da olumsuz diye nitelenmesi kullanım yerine göre değişmektedir. Örneğin acelecilik, ilk bakışta olumsuz bir nitelik gibi dursa da şeriatın gösterdiği yerde kullanıldığında olumlu bir vasıf haline gelmektedir. Ayrıca bu tabirler bir olumsuzluğu ifade etse bile aynı zamanda bunların karşısında bulunan olumlu niteliği insanın edinebilme kabiliyetine de işaret etmektedir. Örneğin cahillik insanın ilim sahibi olabilme, nankörlük şükür edebilme, zalimlik ise adil olabilme potansiyelini göstermektedir.
When we look at the expressions used about human beings in the Quran, it is striking that there are both positive and negative expressions. On the one hand, it is mentioned that man was created in the most beautiful form, honorable and superior to most of the creatures, etc., and on the other hand, his weakness, impetuousness, ungratefulness, etc. Considering that there is no contradiction between the verses of the Quran, how should it be understood that there are both positive and negative statements about the same entity in the Quran? This is the main problem of the research. The science that examines the conflict and contradiction that is thought to exist between the verses of the Quran is Mushkil al-Quran. For this reason, the meaning of negative expressions used in the Quran about human beings in the research has been tried to be discussed in the context of Mushkil al-Quran. In this context, firstly, some positive expressions used about human beings were pointed out, then the meaning of negative expressions used about human beings, how they could be understood, and whether these expressions would mean a mere negativity were emphasized. As far as we can see, the positive expressions used about the human in the Qur'an are generally related to the value given to him, his responsibility and his position among the creatures, while the negative characterizations are about his nature. In addition the negative expressions used about human beings in the Quran do not only have a negative meaning. With these terms, attention has been drawn to some characteristics of human nature. The definition of these terms as positive or negative varies according to the place of use. For example, although impetuosity may seem like a negative quality at first glance, it becomes a positive quality when used where it is indicated by the Sharia. In addition, even if these terms express a negative, also point to the a person ability to acquire the positive qualities, which are the opposite of these. For example, ignorance shows the ability of a person to have knowledge, ungratefulness shows the ability of a person to be thankful, and injustice shows the ability of a person to be just.