BİR STRATEJİ OLARAK ATÖLYE UYGULAMALARINDA “SERENDİPİTY”

Creative Commons License

Aykut A.

Uluslararası Sanat ve Estetik Dergisi, cilt.2, sa.2, ss.1-17, 2019 (Hakemli Dergi)

Özet

Sanatsal yaratma sürecinde pek çok faktör yer alır. Deneysel sanatta (experimental art) ise bu faktörlerin görülür veya hissedilir duruma dönüşmesi gerekir. Çoğunlukla sanatçıların bu etmenleri anlamlandırması ve bir bağlama oturtması onların hazır bulunuşluklarına bağlıdır. Bir sanatçının yaşamında hazır bulunuşluk seviyesine göre, tam da ihtiyaç duyduğu anda tesadüfü bulması, onu kavraması ve bunu bir başlangıç noktası olarak görmesi, aynı zamanda bulduklarını bir itici güç olarak kullanmasının yollarını keşfetmesi oldukça önemlidir. Bu keşif süreci yaratıcılık terimine karşılık gelebilir. Bu süreç literatür bağlamında “görsel düşünme” ve “materyal temelli düşünme” yoluyla ilerleyen bir tür bilgi yapılanması olarak da görülmektedir. Burada sunulan analiz, aslında disiplinlerarası araştırmacıların bilgiyi arama davranışına ilişkin daha geniş bir çalışmanın sadece bir parçasıdır. Bu araştırmanın amacı bilgi arayışında “mutlu rastlantıların” doğasını göz önünde bulundurarak hem koşullardan ve stratejilerden kaynaklanan bir olgu hemde bilgi edinme amaçlı olarak sanatsal yaratma sürecinde rol oynayan hatta bir amacı olmayan veya amaçsız bir bileşen olarak görülen “Serendipity” kavramını yeniden yorumlamaktır. Araştırma Erciyes Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü 2018-2019 Resim Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Programındaki Atölye uygulamaları I –II dersi ve bu dersi alan 10 (on) öğrenciden nitel yolla elde edilen verilerle sınırlıdır. Araştırma bir katılımsız eylem araştırması olup, veriler gözlem ve görüşmeden faydalanılan bir durum çalışması olarak yapılandırılmıştır. Veriler içerik analizine tabii tutularak bulgulara ulaşılmıştır. Bu çalışma ile “Serendipity” kavramının doğasında yer alan “deney” olgusunun, hem görsel düşünme hem de materyal temelli düşünme yapısıyla örtüşen yanları literatür yardımıyla destekleyerek, araştırma bulguları yaratıcılık sürecinin bir strateji olarak tanımlayamama sorununa işaret ederken atölye uygulamalarında bir uygulama önerisi geliştirme faaliyeti bağlamında anlamlı hale getirilmeye çalışılmıştır. Araştırmada öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerinin materyaller ve algılarıyla birlikte harekete geçirilmesinde sanatsal yaratma sürecindeki etmenlerin anlamlandırılması ve bağlamsallaştırma gibi özellikle sanatsal yaratma sürecindeki becerilerin oluşumu ve geliştirmesindeki Serendipity kavramının rolü özellikle görsel ve materyal temelli düşünme izleğinde eylem içinde ele alınması gerekliliği sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Serendipity, mutlu tesadüf, deneysellik, Sanat, Yaratıcılık, görsel düşünme.