Akademik Veri Yönetim Sistemi
BILIG, sa.48, ss.75-90, 2009 (SSCI)
Divânü Lugâti’t-Türk
, Türk dili Türk kültürünün en önemli eserlerinden
biridir. Onu ayr
ıcalıklı kılan temel özelliği, araştırmacılara üzerinde
hassasiyetle durulmas
ı, ayrıntılı olarak incelenip gözden geçirilmesi
gereken pek çok bilgiyi ortaya koymas
ıdır. Bu bilgilerin en değerlilerinden
biri de Kâ
şgarlı Mahmud’un çeşitli Türk toplulukları hakkında
derledi
ği verilerdir. Bu topluluklardan biri de adlarına sadece Divân’da
rastlanan Kençeklerdir. Makalede Kençeklerin kökenleri ve tarihleri
hakk
ında ortaya atılan görüşlere kısaca değinildikten sonra Kâşgarlı’nın
Kençekçe olarak zikretti
ği kendük, togrıl, yudug, kenpe, körke, çaha,
çul
ıman, çawlı, çowlı, çeşkel, şenbuy, kewli ve dünüşge kelimelerinin
etimolojileri üzerinde de
ğerlendirmeler yapılacaktır.
Divân Lugât at-Turk
is one of the most important works of
the whole Turkish culture in general and of Turkish language in
specific. What distinguishes this work is its presentation of a lot of
information that requires meticulous research, analysis, and
evaluation. A most valuable aspect of the work, for instance, is the
information collected by Mahmûd al-Kâšgarî about various Turkish
communities. One of these communities is the
Kän
cäks, who are mentioned only in Divân. This article briefly dwells
on the opinions about the origins and history of the Kän
cäks. It then
makes evaluations about the etymology of Kän
cäk words such as
kendük, togr
ıl, yudug, kenpe, körke, çaha, çulıman, çawlı, çowlı,
çe
şkel, şenbuy, kewli
and dünüşge, which are cited by Mahmûd al-
Kâšgarî in his
Divân.