40. Ulusal Fizyoloji Kongresi, Kayseri, Türkiye, 2 - 06 Eylül 2014, ss.56
Solunum, arterial kan gazlarının homeostazını korumak için sürekli kendini ayarlamalıdır. Solunumsal nöroplastisite, düzenleyici fonksiyonları korumak için aracılık yapar. Solunumsal plastisite için bilinen en iyi model aralıklı hipoksinin(AH; PaO2=35–45 mmHg) neden olduğu ventilasyonda artışa sebep olan(>1 sa) uzun süreli fasilitasyondur(vLTF). Bu çalışmanın amacı; aralıklı hipoksi modeli boyunca ve sonrasında arterial parsiyel oksijen basıncı(PaO2) ve karbondioksit basıncı(PaCO2) regülasyonunun vLTF’e bağımlılık derecesini araştırmaktır.
Bu çalışmada 3-4 aylık, 6 adet Sprague-Dawley cinsi, erkek ratlar kullanılmıştır. Ratlar, akut aralıklı izokapnik hipoksi(AAİH) modeli oluşturulmadan önce pletismografi içerisinde 30 dk boyunca FIO2=0.21 ve FICO2=0.03 normaksik koşulda(NK) aklimatize edilmiştir ve sonrasında 60 dk boyunca NK’ da tutulmuştur. Daha sonra 5 kez, 5 dakika boyunca FIO2=0.10 ve FICO2=0.4, aralara 1’ er kez olmak üzere 4 kez 5 dakika boyunca FIO2=0.21 ve FICO2=0.03 gaz fraksiyonlarına maruz bırakılarak AAİH modeli oluşturulmuştur. AAİH sonrası 60 dk FIO2=0.21 ve FICO2=0.4 gaz fraksiyonlarına maruz bırakılmıştır. Her üç durum sonunda femoral artere katater kanule edilmiş ratlardan 17µl kan alınıp, PaO2, PaCO2, pH ve SaO2 analizleri co-oksimetre ile yapılmıştır. Çalışma süresince abdominal boşluğa implant edilen sıcaklık telemetrisi ile de anlık vücut sıcaklığı ölçülmüştür.
NK’ ya maruz bırakıldıktan(60 dk) hemen sonra alınan kan gazı örnekleri sonucunda arterial kan gazları, kan pH’sı ve oksijen satürasyonu değerleri sırasıyla; PaO2=97,66(±10,11), PaCO2=45.50(±8.06), pH=7.45(±0.02),SaO2=98,30(±1,25) olarak ve AAİH modeli hemen sonrası; PaO2=48,83(±4,62), PaCO2=45(±5.65), pH=7.46(±0.02), SaO2=(70,50± 3,48) ve de AAİH 60 dk sonrası PaO2=88,00(±9,89), PaCO2=36.83(±3.48), pH=7.49(±0.03), SaO2=101,40(±0,55) olarak ölçülmüştür.
İstatiksel analiz sonucu p<0.05 düzeyi anlamlı kabul edildi. Buna göre; PaO2; AAİH modeli sonrasında NK’ ya göre azalırken, AAİH sonrasında(60.dk) artmıştır. PaCO2; AAİH sonrası(60.dk), AAİH modeli sonrasına göre azalmıştır. Buna bağlı olarak pH ise normaksik koşula göre AAİH sonrasi(60.dk) artmıştır. SaO2; AAİH modeli sonrasında NK’a göre azalmış ve AAİH sonrasında ise(60.dk) artmıştır. PaCO2’ nin normaksik koşula göre AAİH’nin 60dk sonrasına göre düşmesi aralıklı hipoksinin, vLTF’ i düşündüren, kalıcı bir hiperventilasyon başlattığını göstermiştir.