Research Information System
ERCİYES SANAT, no.4, pp.23-36, 2015 (Peer-Reviewed Journal)
Avanos, one of the important centers of Anatolian traditional pottery, is one of the few ceramic centers that is still continuing production today.
It is understood according to observations as the result of interviews done with local ceramists, their production of everyday use items like jar, oiler, pot with two handles, pitcher, water pipe, crock, ablution cup, crockey, stew pan, have been replaced with production towards touristic items, popular items with decorations. In this respect, they began to lean towards different décor techniques, ornaments based on decoration concept on traditional forms were applied.
While ceramics production, turning towards tourism have caused changes in tourism activity in Cappadocia region, it is seen that this activity has changed form and surface concept in production. Ceramics with first examples without glaze or coated with tar, began to be covered with colorful glazes, decorations under the glaze and painted with pens named rapido. One of these innovative moves was also to start production with Ajur (perforations) method.
Forms used by the civilizations that lived in the region have been stylized and also traditional forms done in other ceramics centers in Anatolia were added to production variety. Ajur technique, working on clay like a lace, comes forth among other methods as a tendency applied finely in Avanos pottery.
Keywords: Traditional Ceramic, Avanos, Hemstitch (Ajour) method, Piercing Technique
Anadolu geleneksel çömlekçiliğinin önemli merkezlerinden biri olan Avanos, günümüzde hala üretime devam etmekte olan sayılı seramik merkezlerdendir.
Yerel çömlekçilerle yapılan görüşmeler sonucu görüldüğü üzere küp, yağdan, gebece, ibrik, künk, testi, abdestlik, çömlek, güveç, çıralık gibi isimlere sahip, günlük ihtiyaçlara yönelik kullanım eşyası üretimlerinin, 1990’lı yıllardan itibaren yerini turistik ve ekonomik gerekçelerle daha albenili kılınmaya çalışılan popüler üretimlere bırakmaya başladığı anlaşılmıştır. Bu doğrultuda, farklı dekor tekniklerine yönelmeler başlamış, geleneksel formlar üzerine süsleme anlayışına dayalı bezemeler işlenmiştir.
Yüzünü turizme dönen seramik üretimi, Kapadokya bölgesi turizm hareketliliğinde değişmelere sebep olurken; bu hareketin de üretimde biçim ve yüzey anlayışını değiştirdiği görülmektedir. İlk örnekleri genellikle sırsız veya zift kaplı olduğu görülen seramikler, bu yönelimle renkli sırlarla, sıraltı dekorlarla kaplanmaya ve rapido adı verilen kalemler ile boyanmaya. Bu yenilenmeci hareketlerden biri de Ajur (delik işi) yöntemi ile üretimlere geçilmesidir.
Bölgede yaşamış uygarlıkların kullandığı biçimler stilize edilmiş, bunların yanı sıra, Anadolu’daki diğer seramik merkezlerinde yapılan geleneksel formlar da üretim çeşitliliğine eklenmiştir. Bu arayışların içinde ham çamuru dantel gibi işleme yöntemi olan ajur tekniği, günümüz Avanos çömlekçiliğinde incelikle uygulanan bir eğilim olarak karşımıza çıkmaktadır.
Anahtar Sözcükler: Geleneksel seramik, Avanos, Ajur yöntemi, Delik işi tekniği