Akademik Veri Yönetim Sistemi
5th Cultural Informatics, Communication&Media Studies Conference, Kayseri, Türkiye, 16 - 18 Mayıs 2022, ss.42
İnternet ve internet tabanlı servislerin kullanımı artık sadece altyapı hizmetlerinin daha fazla olduğu şehir merkezlerinde değil, mobil internet dünyasının sunduğu olanaklar sayesinde kırsal bölgelerde de hızla yaygınlaşmaktadır. 2021 yılı verilerine göre Türkiye’deki hanelerin yüzde 92’si ve bireylerin yaklaşık yüzde 83’ü internet kullanıcısıdır. Ülkedeki internet kullanıcısı sayısı, on yıl öncesine göre yaklaşık olarak yüzde 40 artmıştır. İnternetin bu yeni kullanıcıları, daha önceki ve tecrübeli kullanıcılara göre daha dezavantajlı bir konumdadırlar. Bu dezavantajlı konum, kullanıcıların dijital dünyadaki mahremiyetlerine yönelik riskleri de artırmaktadır. İnternetin yeni kullanıcılarının becerilerini artırmak ve onların özellikle çevrim içi mahremiyetlerine ilişkin riskli kullanım ya da durumları önlemek, dijital okuryazarlık düzeyi ile ilişkilidir. Bu sebeple, yürütülen çalışmada, kırsal bölgelerde yaşayan enformasyon ve iletişim teknolojisi kullanıcılarının dijital okuryazarlık düzeyleri ve çevrim içi mahremiyete ilişkin yönelimleri araştırılmıştır. Araştırma, Kayseri’nin 2012 yılındaki mevzuat değişikliği öncesinde köy veya belde statüsünde olan mahallelerinde yaşayan 374 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların 77’si kadın, 297’si erkektir; 159’u dijital yerli ve 215’i ise dijital göçmendir. Araştırmaya katılanların yarısından fazlası ilkokul ve ortaokul mezunudur. Nicel araştırma yöntemlerinden biri olan yüz yüze anket yöntemi ile yapılan saha araştırması sonucunda, katılımcıların en sık kullandıkları sosyal medya platformlarının Instagram (M=2.9037), Facebook (M=2.7166) ve YouTube (M=2.5936) olduğu; internet ve cep telefonunun televizyona kıyasla daha fazla kullanıldığı görülmüştür. Elde edilen verilere dayanarak, katılımcıların dijital okuryazarlık düzeylerinin düşük olduğu ve bu düzeyin yaşa, eğitim seviyesine ve kullanım sıklıklarına göre farklılaştığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca, katılımcıların mahremiyet konusunda hassas ve dikkatli oldukları ve mahremiyet yönelimlerinin yüksek olduğu görülmüştür. Analiz sonuçları, dijital okuryazarlık ve dijital vatandaşlık düzeyi ile mahremiyet yönelimi boyutları arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki olduğunu göstermektedir.