Günümüzde Kuzey Kafkasya'da Türkçenin Durumu

Peler G. Y.

Uluslararası Bilim ve Yazı Dili Olarak Türkçe Sempozyumu, Kayseri, Türkiye, 18 - 20 Mayıs 2022, ss.241-254

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Kayseri
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.241-254
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Tarihî ve sosyolojik olarak Kuzey Kafkasya adıyla nitelendirilen coğrafi alanın büyük kısmı, günümüzde Rusya Federasyonu’na bağlı Kuzey Kafkasya Federal Bölgesi’ni teşkil etmektedir. Tarihî Kuzey Kafkasya’nın batı kesimleri ise yine Rusya Federasyonu’nun Güney Federal Bölgesi’ne bağlı Krasnodar Krayı’nın yönetimi altındadır. Hazar Denizi’nden Karadeniz’e kadar uzanan stratejik önemi son derece yüksek bu alanda, Azerbaycan Türkleri, Kumuk Türkleri, Nogay Türkleri, Tatar Türkleri, Stavrapol Türkmen (Truhmen) Türkleri gibi yerli addedilen Türk topluluklarının yanında, pek çok göçmen Türk topluluğu ciddi rakamlara ulaşan nüfus yapılarıyla temsil edilmektedir. Bilhassa Ahıska Türkleri, bu göçmen Türk grupları içerisinde öne çıkmaktadır. Ahıska Türklerinin bu coğrafyadaki varlıkları, Kuzey Kafkasya’nın Ahıska Türklerinin tarihî vatanları olan Ahıska’ya yakınlığı ile ilişkili değildir. Kuzey Kafkasya’daki Ahıska Türklerinin çok büyük çoğunluğu, 1989 yılında Özbekistan’da meydana gelen Fergana Olayları neticesinde bölgeye göç etmiştir. Kuzey Kafkasya’daki bu Türk varlığının bölgedeki dil yapısı içerisinde tam olarak karşılığını bulduğu söylenemez. Kuzey Kafkasya’nın yerli Türk toplulukları, Sovyet döneminde uygulanan dil siyaseti neticesinde birtakım kayıplara uğramış olmakla birlikte, bölgenin dil yapısı içerisinde belirgin bir yere sahiptir. Ancak aynı şeyi göçmen Türk toplulukları için ifade etmek mümkün görünmemektedir. Bu bildiri, günümüzde Kuzey Kafkasya’da yaşayan Türk topluluklarının ve bu toplulukların dil durumlarının bir değerlendirilmesi niteliğinde olacaktır. Bu değerlendirmede sadece Kuzey Kafkasya’nın yerli Türk toplulukları değil, göçmen Türk toplukları da dikkate alınacaktır.