Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sa.32, ss.137-154, 2012 (Hakemli Dergi)
Kosova, Güneydoğu Avrupa’nın merkezi konumunda ve Balkan yarımadasının ortasında
yer alan bir ülkedir. Kosova, Balkanlarda önemli bir konuma sahiptir. Kosova’da
Türkçe eğitim-öğretim bu toprakları/ülkeyi Osmanlı Devleti’nin 1455 yılında fethetmesiyle
başlar ve günümüze kadar devam eder.
Kosova’da Türkçe eğitim-öğretimi gelişim özelliklerine göre beş döneme ayırmak
mümkündür: 1- Osmanlı Dönemi (1455-1912); 2- Yugoslavya Krallığı Dönemi (1912 –
1945-1951); 3- Yeni Sosyalist Yugoslavya Dönemi (1951-1999); 4- BM Geçici Yönetim ve
yerel Yönetim organların Yönetimi Dönemi (1999-2008); ve 5- Kosova Cumhuriyeti Yönetimi
dönemi (2008 - ).
Bu çalışmada,1912-2000 yılları arasında Kosova’da Türkçe eğitim-öğretim yönetsel
ve programın ögeleri açısından irdelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda dönemler halinde
ele alınan Türkçe eğitim öğretimin tarihsel süreç içerisindeki güncel sorunları tartışılmıştır.
Mevcut durumu belirlemeye yönelik olarak hazırlanan bu araştırma betimsel bir çalışmadır.
Araştırma verileri kaynak taraması yoluyla elde edilmiştir.
Araştırma sonucunda, Kosova’da Türkçe Eğitim-öğretiminde 20. Yüzyılın başlarında
niceliksel olmasa da niteliksel olarak ilerleme kaydedildiği, bu çalışmaların Yugoslavya
Krallığı ile birlikte yaklaşık 39 yıllık durduğu ortaya çıkmıştır. 20. Yüzyılın ikinci
yarısından itibaren (1951) Türkçe eğitim-öğretime tekrar başlanmış, ancak gerek Kosova
kaynaklarının gerekse Türkiye’nin desteklerinin yetersiz kalması sonucunda, kadro, ders
araç gereçleri, program v.b. gibi konularda sıkıntılar çekildiği görülmüştür.
Akyüz, Y. (2004). Türk Eğitim Tarihi (M.Ö.1000-M.S.2004). Ankara: PegemA
Yayıncılık.
Baklacıoğlu, N. (2003). “Devletlerin Dış Politikaları Açısından Göç Olgusu: Balkanlar’dan
Türkiye’ye Arnavut Göçleri (1920-1990)”. Yayımlanmamış doktora
tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Bırvenik, N. (2004). “Kosova’da Türkçe Yükseköğretim 1988’e Kadar”. Yayımlanmamış
Bitirme Ödevi. Priştine Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Türk Dili
ve Edebiyatı Bölümü, Priştine.
Hafız, T. (1990). Kosova’da Yayınlanan Türkçe Ders Kitapların Bibliografyası.
Çevren, XVII, 79- 80, Priştine. 35-39.
Halaçoğlu, H. (1995). Balkan Harbi sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912-
1913).Ankara.
Hüdaverdi, N. (2003). Priştine’de Türkçe Eğitim (1951-2001).Priştine.
Kodaman, B. (1980). Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi. İstanbul.
Koro, B. (1999-2000). “Kosova’da Türkçe Eğitimin Gelişimi (1)”. Sofra Kültür ve
Sanat Dergisi, 1, 4, Mamuşa. 22-23.
Koro, B. (1999-2000). “Kosova’da Türkçe Eğitimin Gelişimi (2)”. Sofra Kültür ve
Sanat Dergisi, 2, 5-6, Mamuşa. 24-25.
Kosova İstatistik Kurumu, UNİCEF ve Geçici Eğitim, Bilim ve Teknoloji Yönetim
Departmanı. (2001). StatistikeObrazovanjanaKosovu 2001. (2001 Yılında
Kosova’da Eğitim İstatikleri). Priština.
Kosova İstatistik Kurumu, (2009), Kosovo u Brojkama 2008, Priştine
Lika, S. (1999). “Yugoslavya’da Türkçe Eğitim Hayatı”. Balkan ülkelerinde Türkçe
Eğitim ve Yayın Hayatı Bilgi Şöleni, 215-243, Ankara: Türk Dil Kurumu
Yayınları.
Malcom, N. (2001). Kosova NjeHistorieSshkurtër. Prishtinë-Tirane.
Prizren Belediyelerarası Arşivi. (2007). DimitriyeTucoviç Öğretmen Okulu
1962/63-1970/71 Ana Defterleri.Prizren.
Prizren Bölge Eğitim Dairesi Arşivi. (2007). Türkçe Eğitim-Öğretim Gören Öğren-
ci ve Öğretmen Hakkında Veriler.Prizren.
Recepagiç, Y. (1970), “Zhvilimi i Arsimitdhe i Sistemit Shkollortë Kombësisë Sqip- tarënëTeritorin e Jugoslavësë Sotme Deri në Vitin1918”, Priştine: Enti e Tekstevedhe Mjeteve Mesimore i KSAK.
Recepagiç, Y. (1972), “Shkollatdhë Arësimitnë Kosovënga Fundi i Shekullit XVIII gjernë1918”, Kosova, 1, Priştine.115-147.
Recepoğlu, A. (1996). “45 Yıl önce Kosova’da Türkçe Eğitimi Görme Hakkını Tanıyan Karar”, Bay, Kültür ve Sanat Dergisi, 3, 19, Prizren.5-7.
Recepoğlu, A. (2004), “Kosova Türk Dernekleri ve Kuruluşları (1951-20O3)”.
Yayımlanmamış Çalışma, Prizren.
Safçı N. (2004). “Kosova’da Türkçe Yüksek Öğretim 1988-200”. Yayımlanmamış Bitirme Ödevi.Priştine Üniversitesi, Filoloji Fakültesi, Türk Dili ve Edebiya- tı Bölümü. Priştine.
Sofuoğlu, B. (2006), Belgelerle Kosova’da Osmanlı Asırları, TİKA, Kültür yayın- ları /1. Shahtri,
Sofuoğlu, B. (2006). Arsimi Fillornë Kosovënë Shekullin XX. I,II, Prish- tinë: Libri Shkollor. Shkolla e Lart Pedagogjıke Xevdet Doda. (1986). 25 Vjet Pune (Emnesë),Prizren.
İsen, M. ve S. Engüllü, (1997), Türkiye Dışındaki Türk Edebiyatları Antolojisi 7 (1997),
Makedonya-Yugoslavya (Kosova) Türk Edebiyatı, Ankara.
Ukaj, S. (1983). Arsimidhe Shkollatnë Kosovë Ndërmjetdy Luftërave Botërore. Koso-
va. 12. Priştine. 217-227.