Akademik Veri Yönetim Sistemi
The 17th International Educational Community Symposium, Antalya, Türkiye, 2 - 06 Kasım 2023, ss.1-2
Düşünme,
entelektüel birtakım becerileri içeren zihinsel bir süreç olarak ifade
edilebilir. Alanyazın incelendiğinde yaratıcı, yenilikçi, yansıtıcı, üstbilişsel
gibi türleri olan düşünme becerilerinden biri de eleştirel düşünme becerisidir.
Yunanca kökenli bir kavram olan eleştiri, yargılama sanatı olarak ifade edilmiş
ve ilk kez Sokrates tarafından kullanılmıştır. Eleştirel düşünme ise akıl
yürütme, analiz ve değerlendirme gibi zihinsel süreçleri içeren bir düşünme
biçimidir. Sokrates’in deyişiyle ise kısaca “bir şeyi iyi veya kötü yanlarıyla
değerlendirme” olarak tanımlanabilir. Günümüzde sıklıkla kompleks ilişki, olay
ve durumlar ağı ile karşı karşıya kalındığı göz önünde bulundurulduğunda
eleştirel düşünme becerisinin önemi ortaya çıkmaktadır. Eleştirel düşünme
beceresinin kazandırılabileceği, ortaokul düzeyinde, en önemli derslerden biri
de etkili vatandaş yetiştirme misyonuna sahip olan sosyal bilgiler dersidir.
Eleştirel düşünme becerisi Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim programının temel
becerilerindendir. Dolayısıyla sosyal bilgiler dersiyle oluşturulmak istenen etkili
vatandaşın özelliklerinden birisi de eleştirel düşünme becerisinin
öğrenme-öğretme sürecine dahil edilmesi önem taşımaktadır. Bu kapsamda
araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin eleştirel düşünme becerisine
ilişkin düşünce ve öğretim sürecindeki uygulamalarını tespit etmektir.
Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma ile dizayn
edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 20 sosyal bilgiler öğretmeni
oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla
bireysel gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilmiştir. Elde edilen veriler nitel
veri analiz tekniklerinden betimsel ve içerik analiziyle çözümlenmiştir.
Araştırma sonucunda sosyal bilgiler derslerinde eleştirel düşünme becerisinin
kullanılması öğrencilerin konulara eleştirel yaklaşmalarını sağladığı, sorgulama
yeteneklerini geliştirdiği, farklı düşüncelere saygı duymayı ve empati
yeteneklerini geliştirdiğini ortaya koymuştur. Bu çalışma TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı tarafından
2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı
kapsamında 1919B012105625 başvuru
numarasıyla desteklenmiştir.