Tıp alanında gerçekleştirilen teşhis faaliyetleri en önemli tıbbî müdahaleler olarak karşımıza çıkmaktadır. Zira hastaya uygun tedavinin belirlenmesi ve uygulanmasının ön şartı doğru bir teşhisin konulmasından geçer. Bu yönüyle de sağlık hizmetlerini yürütenlerin en önemli aslî edim yükümlülüklerinden birini oluşturur.

Hekim teşhis yükümlülüğünden doğan borcunu özen yükümlülüğüne uygun bir şekilde ifa etmekle yükümlüdür. Bu özen, kimi zaman teşhis faaliyetleri süresince bazı teşhis araçlarından faydalanılmasını gerektirir. Bu kapsamda, hastalığın teşhisine yönelik olarak invazif veyahut da non-invazif yöntemlere başvurulabilir. Hasta öyküsünün (anemnez) alınması, kan tahlili, biyopsi veyahut da tıbbî görüntüleme yöntemleri bunlardan bazılarını oluşturmaktadır. İşte bu noktada, teşhis faaliyetlerinde yapay zekâdan faydalanılması mümkün durumlar söz konusu olabilmektedir. Bunun sonucu olarak, yapay zekânın teşhis faaliyetlerindeki rolü ve kötü ifa hallerinde bundan doğan sorumluluğun ne olacağı sorusu ile karşılaşılmaktadır.

Yapay zekâ, en basit tanımıyla, dijital bir bilgisayar ya da bilgisayar kontrolündeki bir robotun akıllı varlıklarla ilişkilendirilen görevleri yerine getirme yeteneğini ifade etmektedir. Yapay zekâ kavramının kapsamına bakıldığında da muhtevasında farklı türleri barındıran bir üst kavram olduğu görülmektedir. Bunlar; duyarlı/tepkisel yapay zekâ (reactive AI), sınırlı hafızaya sahip yapay zekâ (limited memory AI), zihinsel yapay zekâ (theory of mind AI) ve bilinçli yapay zekâdır (self-aware).

Teşhis yükümlülüğünün ifasında yapay zekâ türlerinden duyarlı/tepkisel ve sınırlı hafızaya sahip yapay zekâ önemli bir yere sahiptir. Zira yapay zekânın bu türlerinde ya mevcut girdiler üzerinden bir çıktı yani tahmin elde edilmekte ya da geçmiş tecrübelerden elde edilen veri ya da öncesinde programlanmış bilgiler işlenerek bir tahmin ya da daha kompleks bir görev yerine getirilmektedir. Böylelikle, hastalıkların teşhisinde kullanılan anemnez, tetkik ve tahlillerin (kan tahlili, tıbbî görüntüleme gibi) yorumlanmasında yapay zekâdan faydalanılması mümkün olabilmektedir.

Teşhis faaliyetlerinde yapay zekânın rol almaya başlaması sorumluluğa ilişkin tartışmaları da beraberinde getirmektedir. Bu kapsamda, yapay zekânın yanlış teşhiste bulunması sebebiyle doğan zararlarda sorumluluğun sebebinin ne olması gerektiği sorusunun cevabı henüz net olarak verilememiştir. Sorumluluk hukuku bağlamında özellikle kusursuz sorumluluk hallerinin uygulanabilirliği bu noktada ele alınması gereken önemli bir sorundur. Bunun gibi, teşhis faaliyetinde kullanılan yapay zekânın türü de sorumluluk sebebinin tayininde göz önünde bulundurulması gereken bir diğer önemli unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

            Anahtar Kelimeler:

            Yapay Zekâ, Teşhis Yükümlülüğü, Sorumluluk, Hukukî Sorumluluk, Tazminat Sorumluluğu