Öğrencilerin Japoncadan Türkçeye Yaptıkları Çevirilerindeki Sorunlar Üzerine

Atay A.

Japon Dili ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu - JADEUS 2019, Muğla, Türkiye, 11 Eylül - 13 Ekim 2019

  • Yayın Türü: Bildiri / Yayınlanmadı
  • Basıldığı Şehir: Muğla
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Öğrencilerin Japoncadan Türkçeye Yaptıkları Çevirilerindeki Sorunlar Üzerine

Ayşegül Atay, Erciyes Üniversitesi

Özet

“Çeviri” sözcüğünü TDK Büyük Türkçe Sözlük iki şekilde tanımlamaktadır. 1) Bir dilden başka bir dile aktarma, çevirme, tercüme etme. 2) Bir dilden başka bir dile çevrilmiş yazı veya kitap, tercüme. Bu tanımlardan ilkinde çeviri bir işlem, ikincisinde ise çevrilmiş metin olarak ele alındığı görülmektedir. Gürçağlar (2016:12) çevirinin temelinde yatan kültürel ve düşünsel alanın olduğunu ve Türkiye’de kültür, bilim ve düşün alanlarının çeviriden yoğun bir biçimde beslendiğini belirtmektedir. Buna göre yapılan her çevirinin yeni bir bilginin, kültürün ve düşüncenin öğrenilmesinde önemli bir etkinlik olduğu söylenebilir.

Çeviri etkinliği insanlık tarihi kadar eskidir ancak, bu etkinliğin bir bilim dalına dönüşmesi yirminci yüzyılın son çeyreğine rastlamaktadır (Eruz-Esen:2008). Diğer bir deyişle, 17.yüzyılda çeviri, yabancı dili öğretmek amacıyla yapılan bir dilbilgisi çeviri yöntemi olarak kullanılmasına karşın bilim dalı olması yirminci yüzyılın son çeyreğine denk gelmektedir. Türkiye’de ise araştırma alanı olarak çeviri bölümlerinin kuruluşu seksenli yılların başlarına rastlamaktadır. Çeviri eğitimine Boğaziçi ve Hacettepe Üniversiteleri 1983/84 öğretim yılında İngilizce Mütercim-Tercümanlık Bölümleriyle başlamıştır. Bu bölümler özellikle batı dillerinde çevirilere odaklanmıştır. Henüz doğu dillerinde anabilim dalı bazında araştırma alanı olarak açılmadığından, günümüzde çeviri dersi adı altında uygulama alanı olarak ele alınmaktadır. Örneğin, “çeviri” dersleri üniversitelerin Japon Dili ve Edebiyatı Anabilim Dallarında uygulamalı olarak verilmektedir.

Bu çalışmada amaç öğrencilerin yaptıkları çevirilerde görülen sorunları tespit etmek ve bu sorunlar doğrultusunda çeviri dersi etkinliğinde öğrencilerin çeviri hatalarını azaltmaya yönelik bir kere daha düşünmektir. Çalışmada Erciyes Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Japon Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı 4. Sınıfında uygulamalı olarak verilen “çeviri I-II” dersini alan öğrencilerin yaptıkları çeviriler veri olarak kullanılmıştır. Çevirilerde tespit edilen hatalar sorunlu nokta olarak incelenmiş ve bu sorunların ortak özelliklerinin 1) öğrencilerin ana dillerini doğru ve akıcı olarak kullanamamaları, 2) kaynak dille ilgili (Japonca) sözcük bilgisinin yetersizliği, 3) kaynak dildeki sözcüğün karşılığının erek dilde (Türkçe) birden fazla olması ve uygun olan sözcüğün seçimindeki güçlükler olduğu tespit edilmiştir. Bu tespitler doğrultusunda, öncelikle çeviri dersinde çeviri işinin ve çevirmenlik meslek bilincinin ne kadar önemli olduğunun öğrencilere daha iyi kavratılmasının gerekliliği anlaşılmıştır. Bununla birlikte çeviri edincinin kazandırılmasında çeviri kuramlarının da öğretilmesinin şart olduğu görülmüştür.

Anahtar Sözcükler: çeviri hatası, Japonca”dan Türkçe”ye, kaynak dil, erek dil, çevirmenlik

Kaynaklar:

Baykara, O. (2002). Japonca’dan Türkçe’ye Yolculuk, Aytaç Yayınevi: Ankara.

Gürçağlar, Ş.T.(2016). Çevirinin ABC’si, Say Yayınları: İstanbul

İnce, Ü.Dizdar, D. (2017). Çeviri Atölyesi- Çeviride Tuzaklar, Can İnceleme:İstanbul.

Esen-Eruz, S. (2008), Akademik Çeviri Eğitimi, Miltilingual: İstanbul.