Coğrafya Öğretmenlerinin Derslerinde Yerel Coğrafyadan Yararlanma Durumlarının İncelenmesi


Creative Commons License

Şahin N. Ş., Öner G., Adıgüzel T. İ., Yıldız T.

III. Uluslararası Coğrafya Eğitimi Kongresi, Sivas, Türkiye, 14 - 16 Ekim 2021, ss.3-4

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Sivas
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.3-4
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Coğrafya genellikle insanlar tarafından ülkelerin başkentlerinin, akarsularının, bitki örtüsünün adlarının ezberlendiği bir ders olarak görülmektedir. Sanılanın aksine coğrafya yeryüzünü ve insançevre etkileşimini inceleyerek yeryüzünü anlamaya ve anlamlandırmaya çalışan çok boyutlu bir bilimdir. Coğrafya öğretimi ise formal ve informal ortamlarda bireylere kazandırılması hedeflenen coğrafi bilgi, beceri, değer ve tutumların tümü olarak adlandırılmaktadır. Coğrafya yaklaşımlarından biri olan yerel coğrafya ise yeryüzünün sınırlandırılmış bir alanının coğrafi olarak çeşitli açılardan incelenmesidir. Buna göre yerel coğrafya öğretimi de öğrencilerin öğrenim gördüğü okulun yakın çevresinde veya civar bölgesinde yer alan, coğrafya öğretiminde kullanılabilecek tüm coğrafi unsurların eğitim-öğretim sürecinde etkin bir şekilde kullanıldığı bir öğretim yaklaşımıdır. Yerel coğrafya öğretimiyle öğrencilerin yakın çevresinden başlayarak bulunduğu çevreyi ve bölgeyi daha iyi anlamasına sağlamasının yanı sıra ülkesini ve dünyayı da anlamasını kolaylaştırmaktadır. Yerel coğrafya öğretiminden okul öncesinden, yükseköğretime kadar her kademede yararlanılmaktadır. Ortaöğretim kademesinde yararlanılabilecek başlıca derslerden biri de coğrafyadır. Coğrafya Dersi Öğretim Programında yerel coğrafyaya ilişkin konular sınırlı olarak yer alsa da coğrafya öğretmenleri eğitim-öğretim sürecinde yerel coğrafi kaynaklardan yararlanmaları önem arz etmektedir. Alanyazında yerel coğrafya öğretimine ilişkin çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu kapsamda araştırmanın amacı coğrafya öğretmenlerinin yerel coğrafya öğretimine ve eğitim-öğretim sürecindeki uygulamalarına ilişkin görüş ve düşüncelerini tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan olgubilim (fenomenoloji) kullanılmıştır. Fenomenolojinin amacı, belirli bir fenomeni deneyimleyen bireylerin deneyimlerinin temellerini tanımlamak ve anlamaktır. Araştırmanın çalışma grubunu Kayseri İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan 20 coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde kartopu örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama tekniği olarak bireylerin herhangi bir olgu hakkındaki deneyimlerini ve düşüncelerini anlamak ve tanımlamak için en kullanışlı veri toplama aracı olan görüşmelerden yararlanılmıştır. Görüşmeler açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış bir görüşme formu yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Ses kaydı ile kayıt altına alınan görüşmeler yazıya aktarılarak nitel veri analiz tekniklerinden biri olan betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırmanın inandırıcılığı destekleme amacıyla kod ve temalar her bir yazarlar tarafından ayrı ayrı gözden geçirilmiş temalara son halinin verilmesi ise dördüncü yazarın sorumluluğunda gerçekleştirilmiştir. Temalar bütüncül bir betimlemeyle yorumlanmış ve doğrudan alıntılarla açıklanmıştır. Araştırma sonucunda coğrafya öğretmenlerinin yerel coğrafi unsurlardan yeterince yararlanmadıkları, yerel coğrafyadan daha çok alan/arazi gezilerinde yararlandıkları, yerel coğrafi unsurlarının öğrenme sürecinde kullanılmasının öğrencilere çeşitli yararlar sağladığını ve coğrafya öğretim programında yerel coğrafyaya yeterince yer almadıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın bulgularından hareketle coğrafya öğretiminde yerel coğrafi unsurların kullanımına ilişkin öğretmenlere ve politika yapıcılara önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışma TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı tarafından 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında 1919B012000464 başvuru numarasıyla desteklenmiştir. 

Geography is generally seen as a lesson in which people memorize the names of countries' capitals, rivers, and vegetation. Contrary to popular belief, geography is a multidimensional science that tries to understand and make sense of the earth by examining the earth and human-environment interaction. Geography teaching, on the other hand, is defined as all of the geographical knowledge, skills, values and attitudes that are aimed to be acquired by individuals in formal and informal environments. Local geography, which is one of the geography approaches, is the geographic study of a limited area of the earth from various angles. Accordingly, local geography teaching is a teaching approach in which all geographical elements that can be used in geography teaching are effectively used in the education-teaching process, located in or around the school where the students are studying. With local geography teaching, it helps students to better understand their environment and region, starting from their immediate surroundings, as well as making it easier for them to understand their country and the world. It is used at all levels, from local geography teaching to pre-school to higher education. One of the main courses that can be used in secondary education is geography. Although the topics related to local geography are limited in the Geography Curriculum, it is important for geography teachers to benefit from local geographical resources in the education process. Studies on local geography teaching are very limited in the literature. In this context, the aim of the research is to determine the views and thoughts of geography teachers on local geography teaching and its practices in the education-teaching process. Phenomenology, one of the qualitative research methods, was used in the research. The study group of the research consists of 20 geography teachers working in secondary education institutions affiliated to Kayseri Provincial Directorate of National Education. Snowball sampling method was used to determine the study group. Interviews were used as a data collection technique in the research, and the data were obtained with a semistructured interview form. The data were analyzed with descriptive analysis, one of the qualitative data analysis techniques. As a result of the research, it was concluded that the geography teachers did not make use of the local geographic elements sufficiently, that the use of local geographical elements in the learning process provided various benefits to the students and that they did not take part in the local geography adequately in the geography curriculum. Based on the findings of the research, suggestions were made to teachers and policy makers regarding the use of local geographical elements in geography teaching. This study was supported by TUBITAK BIDEB with application number 1919B012000464.