III. Uluslararası Coğrafya Eğitimi Kongresi, Sivas, Türkiye, 14 - 16 Ekim 2021, ss.3-4
Coğrafya genellikle insanlar tarafından ülkelerin başkentlerinin, akarsularının, bitki örtüsünün
adlarının ezberlendiği bir ders olarak görülmektedir. Sanılanın aksine coğrafya yeryüzünü ve insançevre etkileşimini inceleyerek yeryüzünü anlamaya ve anlamlandırmaya çalışan çok boyutlu bir
bilimdir. Coğrafya öğretimi ise formal ve informal ortamlarda bireylere kazandırılması hedeflenen
coğrafi bilgi, beceri, değer ve tutumların tümü olarak adlandırılmaktadır. Coğrafya yaklaşımlarından
biri olan yerel coğrafya ise yeryüzünün sınırlandırılmış bir alanının coğrafi olarak çeşitli açılardan
incelenmesidir. Buna göre yerel coğrafya öğretimi de öğrencilerin öğrenim gördüğü okulun yakın
çevresinde veya civar bölgesinde yer alan, coğrafya öğretiminde kullanılabilecek tüm coğrafi
unsurların eğitim-öğretim sürecinde etkin bir şekilde kullanıldığı bir öğretim yaklaşımıdır. Yerel
coğrafya öğretimiyle öğrencilerin yakın çevresinden başlayarak bulunduğu çevreyi ve bölgeyi daha iyi
anlamasına sağlamasının yanı sıra ülkesini ve dünyayı da anlamasını kolaylaştırmaktadır. Yerel
coğrafya öğretiminden okul öncesinden, yükseköğretime kadar her kademede yararlanılmaktadır.
Ortaöğretim kademesinde yararlanılabilecek başlıca derslerden biri de coğrafyadır. Coğrafya Dersi
Öğretim Programında yerel coğrafyaya ilişkin konular sınırlı olarak yer alsa da coğrafya öğretmenleri
eğitim-öğretim sürecinde yerel coğrafi kaynaklardan yararlanmaları önem arz etmektedir. Alanyazında
yerel coğrafya öğretimine ilişkin çalışmalar oldukça sınırlıdır. Bu kapsamda araştırmanın amacı
coğrafya öğretmenlerinin yerel coğrafya öğretimine ve eğitim-öğretim sürecindeki uygulamalarına
ilişkin görüş ve düşüncelerini tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan
olgubilim (fenomenoloji) kullanılmıştır. Fenomenolojinin amacı, belirli bir fenomeni deneyimleyen
bireylerin deneyimlerinin temellerini tanımlamak ve anlamaktır. Araştırmanın çalışma grubunu
Kayseri İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı ortaöğretim kurumlarında görev yapmakta olan 20
coğrafya öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışma grubunun belirlenmesinde kartopu örnekleme
yönteminden yararlanılmıştır. Araştırmada veri toplama tekniği olarak bireylerin herhangi bir olgu
hakkındaki deneyimlerini ve düşüncelerini anlamak ve tanımlamak için en kullanışlı veri toplama
aracı olan görüşmelerden yararlanılmıştır. Görüşmeler açık uçlu sorulardan oluşan yarı yapılandırılmış
bir görüşme formu yardımıyla gerçekleştirilmiştir. Ses kaydı ile kayıt altına alınan görüşmeler yazıya
aktarılarak nitel veri analiz tekniklerinden biri olan betimsel analiz ile çözümlenmiştir. Araştırmanın
inandırıcılığı destekleme amacıyla kod ve temalar her bir yazarlar tarafından ayrı ayrı gözden
geçirilmiş temalara son halinin verilmesi ise dördüncü yazarın sorumluluğunda gerçekleştirilmiştir.
Temalar bütüncül bir betimlemeyle yorumlanmış ve doğrudan alıntılarla açıklanmıştır. Araştırma
sonucunda coğrafya öğretmenlerinin yerel coğrafi unsurlardan yeterince yararlanmadıkları, yerel
coğrafyadan daha çok alan/arazi gezilerinde yararlandıkları, yerel coğrafi unsurlarının öğrenme
sürecinde kullanılmasının öğrencilere çeşitli yararlar sağladığını ve coğrafya öğretim programında
yerel coğrafyaya yeterince yer almadıklarını düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmanın
bulgularından hareketle coğrafya öğretiminde yerel coğrafi unsurların kullanımına ilişkin öğretmenlere
ve politika yapıcılara önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışma TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire
Başkanlığı tarafından 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı
kapsamında 1919B012000464 başvuru numarasıyla desteklenmiştir.
Geography is generally seen as a lesson in which people memorize the names of countries'
capitals, rivers, and vegetation. Contrary to popular belief, geography is a multidimensional science
that tries to understand and make sense of the earth by examining the earth and human-environment
interaction. Geography teaching, on the other hand, is defined as all of the geographical knowledge,
skills, values and attitudes that are aimed to be acquired by individuals in formal and informal
environments. Local geography, which is one of the geography approaches, is the geographic study of
a limited area of the earth from various angles. Accordingly, local geography teaching is a teaching
approach in which all geographical elements that can be used in geography teaching are effectively
used in the education-teaching process, located in or around the school where the students are
studying. With local geography teaching, it helps students to better understand their environment and
region, starting from their immediate surroundings, as well as making it easier for them to understand
their country and the world. It is used at all levels, from local geography teaching to pre-school to
higher education. One of the main courses that can be used in secondary education is geography.
Although the topics related to local geography are limited in the Geography Curriculum, it is
important for geography teachers to benefit from local geographical resources in the education
process. Studies on local geography teaching are very limited in the literature. In this context, the aim
of the research is to determine the views and thoughts of geography teachers on local geography
teaching and its practices in the education-teaching process. Phenomenology, one of the qualitative
research methods, was used in the research. The study group of the research consists of 20 geography
teachers working in secondary education institutions affiliated to Kayseri Provincial Directorate of
National Education. Snowball sampling method was used to determine the study group. Interviews
were used as a data collection technique in the research, and the data were obtained with a semistructured interview form. The data were analyzed with descriptive analysis, one of the qualitative data
analysis techniques. As a result of the research, it was concluded that the geography teachers did not
make use of the local geographic elements sufficiently, that the use of local geographical elements in
the learning process provided various benefits to the students and that they did not take part in the
local geography adequately in the geography curriculum. Based on the findings of the research,
suggestions were made to teachers and policy makers regarding the use of local geographical elements
in geography teaching. This study was supported by TUBITAK BIDEB with application number
1919B012000464.