Akademik Veri Yönetim Sistemi
Uluslararası Dijital Çağda Hukuk Sempozumu, İzmir, Türkiye, 15 - 16 Aralık 2022, cilt.1, ss.305-307
Günümüz modern hukuk sistemlerinde tartışılan en önemli konulardan birini elektronik vasiyetname oluşturur. Özellikle dijitalleşen dünyada elektronik işlemler artık kişilerin sağlararası hukukî işlemlerde başvurabileceği önemli bir yol olmuştur. Nitekim 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu bu konuda atılan en önemli adımlardan birini oluşturmaktadır. Ancak ne var ki, hukuk düzeni, dijital çağın sunduğu ayrıcalıklı kolaylıkları, sağlararası hukukî işlemlerle sınırlı kalmak kaydıyla belirli birtakım işlemler için sunmuş gözükmektedir. Ölüme bağlı tasarruflar yönünden aynı cevabı vermek ise en azından şu an için pek mümkün gözükmemektedir.
Türk hukukunda şeklî anlamda ölüme bağlı tasarrufları vasiyetname ve miras sözleşmesi oluşturmaktadır. Bunlar içerisinde vasiyetname; düzenlenme şekilleri ve ehliyete ilişkin özel şartları ile miras hukukuna özgü bir hukukî işlem olarak karşımıza çıkmaktadır.
Vasiyetname ile bir kimse ölümünden sonra geçerli olmak üzere birtakım arzularını tek taraflı olarak gerçekleştirme imkânına sahip olmaktadır. Türk hukukunda vasiyetnamenin yapılma şekilleri ise 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda sınırlı olarak düzenlenmiştir. Bunlar; resmî vasiyetname, el yazılı vasiyetname ve sözlü vasiyetnamedir. Vasiyetname türlerini ele alan düzenlemelerin muhtevasına bakıldığında resmî ve el yazılı vasiyetnamelerin olağan vasiyetname türlerini; sözlü vasiyetnamenin ise, sıkı maddî ve şeklî şartları göz önüne alındığında, olağanüstü vasiyetname türünü oluşturduğu görülmektedir.
Elektronik vasiyetname; elektronik ortamda veri oluşturmaya, kaydetmeye ya da saklamaya izin veren bir araç kullanılarak yapılan ve vasiyetnameyi yapanın ölümünden sonra arzu ve emirlerini içeren bir vasiyetname türü olarak tanımlanmaktadır. Bu tür vasiyetnamelerde, o vasiyetnameyi oluşturan unsurlardan bir veya birkaçı az önce ifade ettiğimiz türde bir elektronik veriye ilişkin aracın kullanılması vasıtasıyla gerçekleştirilir.
4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nda elektronik vasiyetnameye ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamaktadır. Bununla birlikte, özellikle 5070 Sayılı Elektronik İmza Kanunu’nun yürürlüğe girişi elektronik vasiyetnamelerin geçerliliği konusunda birtakım tartışmaların doğmasına sebep olmuştur. Bunun temel sebebi, Elektronik İmza Kanunu’nda yer alan münferit bazı hükümlerin yorumlanması yoluyla bir elektronik vasiyetnamenin yasal altyapısının sağlanabileceği düşüncesidir. Bu düşünceye, gelişen dijital dünyada elektronik işlemlere yönelik sunulan yeni olanakların Türk Medeni Kanunu’nun vasiyetnamelere ilişkin öngördüğü bazı şeklî şartlara nazaran daha güvenli ve koruyucu bir ortam sunabiliyor oluşu da eklendiğinde meselenin önemi daha da artmaktadır. Bunun sonucu olarak, elektronik vasiyetnamelerin varlığının gerekliliği fikrine ideal hukuk bağlamında ulaşılması gerektiğinden, kanaatimizce, Türk hukukunda elektronik vasiyetnamelerin geçerliliğine ilişkin, en azından pozitif hukuk bağlamında birtakım tespitlerin yapılması gerekmektedir.
Anahtar Kelimeler:Elektronik Vasiyetname, Vasiyetname, Ölüme Bağlı Tasarruf, Miras Hukuku
Electronic will constitutes one of the most important issues discussed in today's modern legal systems. Especially in the digitalized world, electronic transactions have now become an important way that people can apply in interpersonal legal transactions. As a matter of fact, the Electronic Signature Law No: 5070 constitutes one of the most important steps taken in this regard. However, the legal order seems to offer the privileged facilities of the digital age for certain transactions, provided that they are limited to inter vivos legal transactions. It does not seem possible to give the same answer in terms of testamentary dispositions, at least for the time being.
In Turkish law, testamentary dispositions in the formal sense constitute will and inheritance contract. Among these, the will emerges as a legal transaction specific to the law of inheritance with its forms of arrangement and special conditions related to capacity.
With a will, a person has the opportunity to realize some of his wishes unilaterally, to be valid after his death. The ways of making a will in Turkish law are regulated in a limited way in the Turkish Civil Code No. 4721. These are; official will, handwritten will, and oral will. Considering the content of the regulations regarding the types of will, official and handwritten wills constitute the ordinary will types but oral will, on the other hand, is considered to constitute the extraordinary will, due to its strict material and form conditions.
Electronic will is defined as a type of will made by using a tool that allows creating, saving or storing data in electronic media and containing the will and orders of the testator after his death. In such wills, one or more of the elements that make up the will are realized through the use of an electronic data tool of the type aforementioned.
There is no regulation regarding the electronic will in the Turkish Civil Code No. 4721. However, especially the entry into force of the Electronic Signature Law No. 5070 has led to some debates on the validity of electronic wills. The main reason for this is the thought that the legal grounds for electronic will can be claimed by interpreting some individual provisions in the Electronic Signature Law. When this idea is considered together with the new possibilities offered by the developing digital world to provide a safer and more protective environment for electronic transactions than some of the formal conditions stipulated by the Turkish Civil Code for wills, the importance of the issue becomes even more apparent. As a result of this, since the idea of the necessity of the existence of electronic wills should be reached in the context of ideal law, in our opinion, it is necessary to make some fixations regarding the validity of electronic wills in Turkish law, at least in the context of positive law.
Keywords:Electronic Will, Will, Testamentary Disposition, Inheritance Law