Kumuklar ve Dilleri


Creative Commons License

Peler G. Y.

Tehlikedeki Diller Dergisi Türk dilleri, cilt.10, sa.16, ss.123-149, 2020 (Hakemli Dergi)

Özet

Kumuklar, nüfusunun büyük çoğunluğu Dağıstan'da olmak üzere, Kuzey Kafkasya'da yaşayan bir halktır. Tarihi süreç içerisinde siyasi, ekonomik ve kültürel olarak bölgenin en etkin halkı olan Kumuklar, bu etkinliklerini Sovyetler Birliği'nin ilk yıllarında da devam ettirmişlerdir. Ancak Sovyet yöneticilerinin uyguladıkları dil politikaları neticesinde, Kumuklar; önce Dağıstan dışındaki Kuzey Kafkasya topraklarında, sonra da Dağıstan'da gitgide bu etkinliklerini kaybetmişlerdir. Genel Türk dilinin Kıpçak ana lehçe grubunda yer alan Kumuk Türkçesi de bu gelişmelerden nasibini almıştır. Yüzyıllarca Kuzey Kafkasya'da yönetim dili ve kültürler arası iletişim dili olarak kullanılan Kumuk Türkçesi, tedricen bu etkinliğini kaybetmiş ve etkisi Dağıstan'ın bazı bölgeleri ile mahdut kalmıştır.