ULUSLARARASI MESLEKİ VE TEKNİK BİLİMLER KONGRESİ, Gaziantep, Türkiye, 7 - 08 Şubat 2020, ss.256-269
Nonilfenol (NP), birçok organizmanın hormonal sistemine müdahale eden
endokrin bozucu olarak sınıflandırılan toksik bir ksenobiyotik bileşiktir.
Nonilfenollerin üretilmeye başlandığından itibaren üretimi ve kullanımı katlanarak
artmaktadır. NP tekstil, deri, kağıt, temizlik ve kozmetik vs. gibi çeşitli endüstrilerde
yaygın olarak kullanılmaktadır. NP, çevreye salınmakta ve yaygın olarak sularda,
toprakta ve havada bulunmakta olup daha sonra gıda zincirine girmektedir. Bu
nedenle, insanlar, tüm yaşamları boyunca yutma, inhalasyon ve dermal yollarla
kaçınılmaz olarak NP'ye maruz kalmaktadır. Bizde çalışmamızda sıçan karaciğerinde
NP kaynaklı toksisiteye karşı Melatonin’in koruyucu etkisini hem histopatolojik ve
hem de immunohistokimyasal parametreler ile belirlemeyi amaçladık. Çalışmada
toplam 21 adet Wistar albino cinsi sıçan her grupta 7 adet olacak şekilde
gruplandırıldı. Kontrol grubuna; herhangi bir uygulama yapılmadı. NP grubu;
sıçanlara gavaj yoluyla 50 ul/rat tek doz NP uygulandı. Melatonin+NP grubu; NP
uygulanmadan önce, intramuskuler (i.m.) olarak 15 gün boyunca Melatonin (10 mg /
kg) enjekte edildi ve daha sonra 50 ul/rat tek doz NP gavaj yolu ile verildi. NP
uygulamasından bir gün sonra karaciğer dokuları eksize edildi ve %10formale alındı.
Histopatolojik analizler için hematoksilen-eozin (H&E) ve masson trikrom(MT)
boyama yöntemleri uygulandı. IL1-β aktivitelerini araştırmak için avidin-
biotinperoksidaz yöntemi kullanıldı. Kontrol grubuna ait H&E ile boyalı karaciğer
kesitlerinde, portal kanallara ait stromave yapısal bileşenler ile karaciğer histolojisi
normaldi. NP grubunda ise hemoraji, hepatositlerde nekroz ve inflamasyon gibi
patolojik bulgular mevcuttu. Melatonin+NP grubunda NP grubuna göre patolojik
özelliklerin azaldığı görüldü. Masson trikrom ile boyanan kesitlerde, NP grubunda
portal alanlarda belirgin fibrozis mevcuttu. Melatonin+NP grubunda ise fibrozis
azalmıştı. İmmunohistokimyasal bulgularımıza göre, NP grubunda tüm diğer gruplara
göre artmış IL-lβimmunreaktivitesi gözlenirken, kontrol grubu IL-lβekspresyon
yoğunluğu en düşüktü. Melatonin+NP grubunda ise, IL-1βimmünreaktivite
yoğunluğu, kontrol grubuna yakındı. Çalışmamızdan elde edilen histopatolojik ve immunohistokimyasal bulgulara göre NP’nin karaciğerde oluşturduğu toksisiteye
karşı Melatonin’in koruyucu özelliğe sahip olabileceği sonucuna varılmıştır.