Akademik Veri Yönetim Sistemi
3rd International Symposium on Innovative Approaches in Scientific Studies, Ankara, Türkiye, 19 - 21 Nisan 2019, cilt.4, sa.1, ss.508-513
Son yıllarda yaşanan ekonomik daralma sonucunda üretim maliyetlerini azaltmak ve kar marjlarını arttırmak firmalar için
önemli bir hedef haline gelmiştir. Özellikle lojistik ve dağıtım şirketlerinin operasyonel işlemleri araç rotalama problemi olarak
ele alınarak değerlendirilmesi gerekmektedir. Araç rotalama problemi (ARP) kombinasyonel optimizasyon problemlerindendir
ve NP-Zor sınıfında yer almaktadır. ARP’nin temel amacı belirli sayıda müşteriye hizmet vermek koşuluyla minimum mesafeli
rotaları oluşturmaktır. Problem kapasite, zaman penceresi, mesafe gibi kısıtlar eklenerek farklı türlere ayrılabilmektedir. Kapasite
kısıtlı ARP’nde bir rotada yer alan müşteri talepleri toplamının araç kapasitesini aşmaması gerekmektedir. Literatürde problemin
çözümünde kesin, sezgisel ve metasezgisel çözüm yöntemleri mevcut olmakla birlikte bu çalışmada kapasite kısıtlı araç rotalama
probleminin çözümü için en yakın komşu algoritması, Yapay Arı Koloni (YAK) algoritması ve 2-opt algoritmalarının birlikte
kullanıldığı melez bir yapı önerilmiştir. Önerilen algoritmada başlangıç çözümlerinin yarısı rassal diğer yarısı ise en yakın komşu
yöntemi ile oluşturulmuştur. Başlangıç çözümlerine uygulanan YAK algoritması ile elde edilen en iyi çözüme 2-opt algoritması
uygulanarak tur maliyetleri azaltılmıştır. Önerilen algoritma literatürde halihazırda var olan test problemleri üzerinde denenmiş
ve karşılaştırmalı sonuçları elde edilmiştir. Önerilen algoritmanın en iyi çözümlere yakın değerler ürettiği gözlemlenmiştir. Bu
çalışmada sunulan çözüm yöntemi literatüre önemli katkılar sağlayabilir ve çok çeşitli kombinasyonel optimizasyon
problemlerinin çözümünde kullanılabilir.