2. Ulusal Sulama ve Tarımsal Yapılar Sempozyumu, İzmir, Türkiye, 1 - 04 Mayıs 2012, cilt.1, ss.141-148
ÖZET
Yağmurlama sulama sistemlerinde ve damla sulama
sistemlerinde manifold borulara iki yönlü bağlanan lateral borulara lateral
çiftleri denilmektedir. Düz arazilerde lateraller her iki yönde de eşit
uzunlukta manifold borulara bağlanmaktadır. Eğimli arazilerde eğim derecesine
bağlı olarak eğim aşağı laterallerin boyu daha uzun olurken eğim yukarı döşenen
laterallerin boyu daha kısa olmaktadır. Hidrolik açıdan lateral çiftlerinde
oluşacak minimum basınçlar bir birine eşit olacak şekilde projeleme yapıldığı zaman
lateraller üzerinde bulunan su dağıtıcılarından çıkan su debileri de benzer
olmaktadır. Bu çalışmada büyüklüğü 10 ha olan ve %0-6 arasında 7 farklı eğimde domates
yetiştirilen bir alan için damla sulama projesi yapılmıştır. Lateral borular
manifold borulara tek ve çift yönde bağlanacak şekilde toplam 14 sulama projesi
yapılmıştır. Aşağı doğru arazi eğiminin artmasıyla birlikte proje maliyeti
önemli oranda azalmıştır. Lateral çiftleri kullanılan projelerde işletme birimi
sayısı daha az fakat proje maliyeti %3 eğime kadar daha yüksek çıkmıştır.
Lateral çiftleri için yüksek proje maliyetinin nedeni artan ana boru kapasitesi
nedeniyledir. Sulama aralığının kısa olduğu düşük su tutma kapasitesine sahip
topraklarda lateral çiftleri kullanımı yararlı olacaktır.
Anahtar
kelimeler:
Damla sulama sistemleri, lateral çiftleri
EFFECTS OF USING LATERAL PAIRS IN IRRIGATION SYSTEMS TO
DESIGNING, COST AND OPERATION OF SYSTEMS
ABSTRACT
Lines which extend to opposite directions from a
manifold line are called as pairs of laterals in trickle and sprinkle
irrigation systems. On level field, each leg of lateral pairs from a manifold
has same length. On sloping fields, the down leg of the lateral pairs is longer
than the uphill leg depending on slope. When trickle irrigation system projects
are designed as minimum pressures in both the downhill and the uphill laterals
will be equal, water flow from the emitters for both directions of laterals will
be similar. In this study, trickle irrigation projects were designed for 7
fields whose areas are 10 ha and slopes ranges 0% to %6. Totally 14 projects
were designed as laterals were connected to manifolds only one direction to
manifolds in the half of the projects and laterals were connected to manifolds
from opposite directions in the other half. The project costs were decreased
with increasing downhill slopes. In the projects with lateral pairs, numbers of
subunits were less than ones in the projects with single direction laterals but
the cost of projects with lateral pairs to 3% were higher. The reason of higher
cost for the projects with lateral pairs is increasing main line capacities.
Use of lateral pairs will useful especially in the fields that have lower water
holding capacity and frequent irrigation intervals.
Key words: Trickle irrigation systems, lateral pairs