Akademik Veri Yönetim Sistemi
International Science, Culture and Education Congress, Antalya, Türkiye, 1 - 04 Mayıs 2025, ss.78, (Özet Bildiri)
Alıştırma (maruz bırakma) terapisi kaygı bozukluklarının müdahalesinde kullanılan kanıta dayalı yaklaşımlardan biridir. Bazı özgül fobilerde alıştırma terapisi müdahalesi bir oturum sürebilmektedir. Ancak çalışmalar, alıştırma terapisinin psikolojik danışma ve psikoterapilerde yeterince kullanılmadığını göstermektedir. Bu çalışmanın amacı, kanıta dayalı yaklaşım olan alıştırma terapisinin kedi fobisindeki etkililiğinin değerlendirilmesi ve ruh sağlığı uzmanlarının bu yaklaşımı uygulamalarında kullanmalarına ilişkin eleştirel bir değerlendirmenin yapılmasıdır. Bu amaçla tek denekli desen benimsenerek süreç planlaması yapılmıştır. Verilerin toplanmasında nitel görüşmeler, kaygı hiyerarşisi formu, öznel rahatsızlık düzeyi ve işlevsel değerlendirme formlarından yararlanılmıştır. 22 yaşında kadın bir danışanla 2 oturum süren alıştırma terapisine dayalı psikolojik danışma gerçekleştirilmiştir. Yetmiş dakika süren ilk oturumda öykü alınmasını takiben kaygı hiyerarşisi oluşturularak imajinal alıştırma uygulanmıştır. 60 dakika süren ikinci oturumda 2 aylık bir kedinin varlığında gerçekte alıştırma uygulanmış ve danışanın kedi gördüğünde yaşadığı semptomlar azalarak kaygısını tolere edilebilir duruma gelmiştir. Oturum sonunda danışan kediyi eline alarak oturumdan ayrılmıştır. Altı ay sonraki yapılan izleme değerlendirmesinde danışan kedilere temas edebildiğini, kedi gördüğünde bedenin kasılması, nefes alış-verişinin hızlanması ve terleme gibi semptomlarının olmadığını ifade etmiştir. Ek olarak sokak kedilerini gördüğünde düşük düzeyde stres deneyimlediğini ve bu stresi tolere edebildiğini ifade etmiştir. Bütün bunlar dikkate alındığında iki oturumluk alıştırma terapisi kedi fobisine müdahalede etkili olduğu ve bu etkinin 6 ay sonrasında da devam ettiği görülmektedir. Özellikle kaygı bozukluklarının müdahalesinde ruh sağlığı uzmanlarının alıştırma terapisine dayalı yaklaşımları kullanması daha kısa sürede ve etkili bir şekilde süreci yürütmesine olanak sağlayabilir. Bu nedenle ruh sağlığı uzmanlarının kanıta dayalı müdahaleleri uygulamalarında sıklıkla kullanması önerilmektedir.