Akademik Veri Yönetim Sistemi
Erdemli Uluslararası sempozyumu, 19 - 21 Nisan 2018, no.1
Bitkisel üretimi etkileyen en önemli abiyotik stres faktörlerinden birisi toprakta veya sudaki tuzluluktur. Su kabağı [Lagenaria siceraria (Malign) Stanley] kültürü yapılan en eski bitki türlerinden birisidir ve ülkemizde de uzun yıllardır farklı amaçlarla yetiştirilmektedir. Aynı zamanda karpuza anaç olarak kullanılan bir türdür.Bu çalışmada, daha önceki projelerde ülkemiz çapında toplanmış, morfolojik ve DNA markırları ile karakterize edilmiş olan su kabağı genetik kaynaklarımızın tuz stresine tepkisi belirlenmiştir. Çalışmada, 150 adet su kabağı genotipi, iki adet ticari su kabağı anacı (Macıs, Argentario), iki adet kabakgil anacı (Ferro, RS841) ve iki adet ticari karpuz çeşidi ( Crisby, Crimson Tide) su kültürü koşullarında 8 dS/m tuz stresine test edilmiştir. Kontrol bitkileri için tuzluluk seviyesi1,5 dS/m olarak uygulanmış ve bitkiler 21 gün boyunca tuz stresi altında yetiştirilmişlerdir. Çalışmada yaprak alanı, taze ağırlık, kuru ağırlık ve oransal iyon sızıntısı yönünden genotipler değerlendirildiğinde, tuz stresi altında yerel su kabaklarından %86’sı karpuz çeşitlerinden, ve %80’i de ticari anaçlardan daha geniş yaprak alanına sahip olmuştur. Toplam taze ağırlık açısından yerel su kabaklarının %78’nin karpuz çeşitlerinden, %38’i de su kabağı anaçlarından daha fazla toplam taze ağırlığa sahip olmuşlardır. Toplam kuru ağırlıkta da benzer şekilde bu oran sırasıyla %68 ve %82 olmuştur. Tuz stresi altında su kabağı genotipleri karpuz çeşitlerinden ve ticari su kabağı genotiplerinden daha düşük YOIS değerine sahip olmuşlardır (%55, %31). Köklerdeki iyon sızıntısı (KOIS) yerel su kabağı genotiplerinin %45’inde karpuz
çeşitlerinden daha düşük değerlere sahip olurken, bir su kabağı genotipi Argentario anacından, 10 su kabağı genotipi de Macis anacından daha düşük KOIS’na sahip olmuştur. Tarama çalışmasının sonucunda toplanmış olan su kabağı genotiplerinin büyük bir kısmının tuz stresine (8 dS/m) karpuz çeşitlerinden daha tolerant olduğu görülmüştür. Kullanılan ticari su kabağı anaçlarına göre de çalışmada kullanılan su kabağı genotiplerinin önemli bir kısmı tuz stresi altında daha iyi performans göstermiştir.