SANTRAL SİNİR SİSTEMİ İLAÇLARI


Liman B. C.

Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji, Prof. Dr. AHMET HACIMÜFTÜOĞLU, Editör, ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ, Erzurum, ss.99-130, 2019

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Ders Kitabı
  • Basım Tarihi: 2019
  • Yayınevi: ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ AÇIKÖĞRETİM FAKÜLTESİ
  • Basıldığı Şehir: Erzurum
  • Sayfa Sayıları: ss.99-130
  • Editörler: Prof. Dr. AHMET HACIMÜFTÜOĞLU, Editör
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Bu grupta Genel Anestezik ilaçlar, Sedatif-Hipnotik ve Trankilizan ilaçlar, Antikonvülzan ilaçlar, Lokal anestezikler, Opioid veya Steroid Analjezikler, Santral Sinir Sistemi (SSS) uyarıcıları bulunur. Söz konusu ilaçlar hayvanların sağlıklarını koruma iyileştirmenin yanı sıra davranış değişiklikleri oluşturarak bakım ve sevklerini kolaylaştıran kimyasal maddelerdir. Santral sinir sistemini etkileyen hastalık süreçleri doğumsal veya genetik, ırksal, infeksiyöz ve bulaşıcı, toksik, metabolik, beslenme, travmatik, vasküler, dejeneratif, neoplastik veya idiyopatik faktörlere bağlı olabilir. Sinir sistemi enfeksiyonları spesifik virüsler, mantarlar, protozoalar, bakteriler, rickettsia, prionlar ve alglerden kaynaklanır. Santral sinir sisteminin toksisitesine en sık organofosforlu ve karbamatlı insektisidler, piretroidler, rodentisitler, herbisidler gibi böcek öldürücüler (Pestisitler), etilen glikol, farklı ilaç ve kimyasallar, botulinum, tetanoz ve kene zehirlerinin yanı sıra mercan ve diğer bazı yılan venomları da sinirsel belirtilere neden olur. Ayrıca değişik amaçlı operasyonel müdahaleler, hayvan taşıması, davranış değişikliği vb. gibi durumlar da santral sinir sistemi ilaç uygulamaları yapılabilir. Sinir sistemi temelde merkezî ve periferik (çevresel) sinir sistemi olarak iki kola ayrılmaktadır. Bu sistemin nöron adı verilen sinir hücresinin farklı isimler alan uzantıları (akson, hücre gövdesi ve dendritler) nöronlar arası iletişim noktaları sinapslar ve nörotransmitter maddeler meydana getirir. Sinir dokuyu meydana getiren hücreler uyarılabilmenin yanında uyarıyı iletebilme özelliğine sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı organlar uyum içinde çalışır. SSS’ye ait hücreler arasındaki ya da SSS ile endokrin sistem arasındaki iletişimde etkili olan belirli kimyasal aracılar vardır. SSS’nin eksitatör ve inhibitör özelliğe sahip aracıları vardır. Bunlar asetilkolin (eksitatör-inhibitör), noradrenalin (inhibitör), adrenalin, dopamin, serotonin, glutamat ve aspartat (eksitatör), Glisin ve taurin (inhibitör), gamaaminobutirik asit (GABA, inhibitör)’tir.