The Historical Grave Stones of Gergeme Neighborhood in Bünyan District


Özbay E., Topçu S. M.

Palmet Dergisi, no.6, pp.239-277, 2024 (Peer-Reviewed Journal)

  • Publication Type: Article / Article
  • Publication Date: 2024
  • Doi Number: 10.5281/zenodo.13835035
  • Journal Name: Palmet Dergisi
  • Journal Indexes: EBSCO Education Source
  • Page Numbers: pp.239-277
  • Erciyes University Affiliated: Yes

Abstract

Binlerce yıllık Türk geleneğinde, ölüm olayı kesinlikle bir son olarak değil aynı zamanda ahirete olan inancın bir yansıması olarak görülür. Mezar taşları ve defin işlemleri, bu inancın birer göstergesi olarak kabul edilmiştir. Mezarların doğru bir şekilde değerlendirmesi için, öncelikle temel kaynakları titizlikle incelemek gereklidir. Temel kaynaklara dayalı bir araştırma yapılmadan, mezar taşlarının sahip olduğu önemi ve özellikleri tam olarak kavramak ve değerlendirmek mümkün değildir. Mezarlar sadece fiziksel bir alanı temsil etmekle kalmaz, aynı zamanda milli ve manevi değerlerimizin korunmasına da katkıda bulunurlar, insanların ölümden sonraki yaşamlarının hatırlanmasını sağlamak ve onları unutulmaktan korumak için bir yurt konumundadırlar. İslam dininde çok hoş karşılanmasa da Anadolu insanı yaşadığı bu coğrafyada mezar kültünü kendi kültür ve sanatını mezar taşlarına yansıtarak en ince teferruatına göre yaşamış ve yaşatmıştır. Araştırmanın konusu Gergeme Mahallesi mezarlığında bulunan Osmanlı’nın son dönemi, Cumhuriyetin ilk çeyreğine tarihlendirilen tarihi öneme sahip mezar taşlarıdır. Daha önce tarihi Gergeme Mezarlığı mezar taşları hakkında bir çalışma ve araştırma yapılmamış olması bu çalışmanın önemini ortaya koymaktadır. Araştırmada günümüzde sağlam ayakta kalmış sanat tarihi açısından önemli nitelikteki mezar taşlarını içermekte ve bu taşların yöresel ve çevresel kültürler üzerindeki etkilerini değerlendirmektir. Mezar taşlarının tipolojisi, form, kullanılan malzeme ve mezar tipi açısından ele alınmıştır. Türk sanat tarihi açısından büyük öneme sahip olan mezar taşları, Gergeme tarihi mezarlığında bulunan örneklerle değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu çalışma, aynı bölgedeki henüz incelenmemiş mezar taşlarının araştırılmasına öncülük etmeyi ve gelecek çalışmalara kaynak oluşturmayı hedeflemektedir. Ayrıca, bu mezar taşlarının belgelenmesi ve korunması, Türk sanatının zenginleştirilmesine katkıda bulunacaktır.