SJÖGREN SENDROMU VE AKDENİZ DİYETİ

Paslıoğlu K.

VII. INTERNATIONAL MEDITERRANEAN SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Hatay, Türkiye, 13 - 15 Haziran 2025, ss.79-80, (Özet Bildiri)

  • Yayın Türü: Bildiri / Özet Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Hatay
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.79-80
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Primer Sjögren Sendromu (pSS), lokal inflamasyonun bir sonucu olarak, öncelikle ekzokrin bezi (esas olarak tükürük ve gözyaşı) salgı disfonksiyonunun belirti ve bulguları ile ortaya çıkan klasik bir otoimmün hastalıktır. Ekzokrin bezlerine ve diğer organlara lenfositik infiltrasyonlarla birlikte, ağız kuruluğu, göz kuruluğu ve çeşitli ekstra glandüler semptomlara yol açmaktadır. pSS’li hastalarda diyet, hastalık riski perspektifinden ziyade, yerleşik hastalıkta diyeti inceleyen mevcut verilerle çok az araştırılmıştır. Bununla birlikte, pSS’ye benzer şekilde otoimmün bir hastalık olan Romatoid Artrit’in (RA) diyetle ilişkisine dair daha fazla çalışma bulunmaktadır. Birkaç çalışma balık, omega-6 çoklu doymamış yağ asitleri ve orta derecede alkol tüketiminin RA gelişimi üzerinde olası bir koruyucu etkisi olduğunu bildirmektedir. Bu bireysel diyet bileşenleri, daha karmaşık bir diyet modeli olan Akdeniz diyetinin bileşenlerini oluşturmaktadır. Akdeniz diyeti, orta düzeyde kırmızı et ve şarap tüketimi ile minimum düzeyde işlenmiş besinlere ve yüksek miktarda sebze, meyve, kepekli tahıllar, balık ve zeytinyağı alımına dayalı bir beslenme modelidir. Yüksek meyve ve sebze alımı, yüksek antioksidan alımı sağlamaktadır. Sızma zeytinyağı ve kırmızı şarap gibi diğer bileşenler, Akdeniz diyetinin antioksidan ve anti-inflamatuar etkilerini oluşturur. Akdeniz diyetinin varsayılan anti-inflamatuar potansiyeli ve diğer otoimmün hastalıklarda olası koruyucu rolü göz önüne alındığında, Akdeniz diyetinin pSS’li hastalarda da faydalı etkilerinin olabileceği düşünülmeye başlamıştır. Yapılan çalışmalarda, Akdeniz diyetine bağlılığın daha düşük pSS’ye sahip olma olasılığı ile ilişkili olduğu bulunmuştur. Ayrıca özellikle balık tüketimiyle birlikte Akdeniz diyetine bağlığın, pSS’de kardiyovasküler sistem ve inflamatuar ortam gibi çeşitli alanlarda faydalı olabileceği gösterilmiştir. pSS’li hastalarda Akdeniz diyetinin etkinliği ile ilgili yapılmış az sayıda çalışma bulunmaktadır ve güvenilir verilerin oluşması için daha fazla sayıda araştırmaya ihtiyaç vardır.

Anahtar kelimeler: Sjögren sendromu, Akdeniz diyeti, Otoimmün hastalıklar, Romatoid artrit, Antioksidan, Anti-inflamatuar.

Primary Sjögren's Syndrome (pSS) is a classic autoimmune disease that primarily manifests with symptoms and signs of secretion dysfunction in the exocrine gland (mainly salivary and lacrimal glands) due to local inflammation. Lymphocytic infiltration of the exocrine glands and other organs leads to dry mouth, dry eyes, and various extra-glandular symptoms. In patients with pSS, diet has been studied very little in the context of established disease rather than from the perspective of disease risk. However, there are more studies on the relationship between diet and Rheumatoid Arthritis (RA), an autoimmune disease similar to pSS. Several studies report that fish, omega-6 polyunsaturated fatty acids, and moderate alcohol consumption may have a protective effect on the development of RA. These individual dietary components form the basis of the more complex dietary model known as the Mediterranean diet. The Mediterranean diet is a nutritional model based on moderate consumption of red meat and wine, minimal consumption of processed foods, and high intake of vegetables, fruits, whole grains, fish, and olive oil. High fruit and vegetable intake ensures high antioxidant intake. Other components like extra virgin olive oil and red wine contribute to the antioxidant and antiinflammatory effects of the Mediterranean diet. Considering the presumed anti-inflammatory potential of the Mediterranean diet and its possible protective role in other autoimmune diseases, it has been suggested that it may also have beneficial effects in patients with pSS. In studies, adherence to the Mediterranean diet is associated with a lower likelihood of having pSS. Additionally, it has been shown that adherence to the Mediterranean diet, especially with fish consumption, may be beneficial in various areas, such as the cardiovascular system and inflammatory environment in pSS. There are limited studies on the effectiveness of the Mediterranean diet in patients with pSS, and more research is needed to establish reliable data.

Keywords: Sjögren's syndrome, Mediterranean diet, Autoimmune diseases, Rheumatoid arthritis, Antioxidant, Anti-inflammatory.