Rasyonel Seçim Teorisi ve Turizm Araştırmalarında Kullanımı


Creative Commons License

Çeşmeci N.

Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Yeni Trendler IV, Sönmez,Sinan, Editör, Duvar Yayıncılık, İzmir, ss.633-647, 2022

  • Yayın Türü: Kitapta Bölüm / Araştırma Kitabı
  • Basım Tarihi: 2022
  • Yayınevi: Duvar Yayıncılık
  • Basıldığı Şehir: İzmir
  • Sayfa Sayıları: ss.633-647
  • Editörler: Sönmez,Sinan, Editör
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Rasyonellik, sadece ekonomide değil, sosyal bilimlerin büyük bir bölümünde insan davranışlarını kestirebilmek için yıllardır kullanılan temel varsayımlardan biridir. Rasyonel Seçim Teorisi de bu nedenle çok sayıda teoriye ve modele ilham olmuştur. Beklenen Fayda Teorisi, Oyun Teorisi ve Beklenti Teorisi gibi teorilerin temel dayanakları rasyonelliktir. Her ne kadar çokça eleştirilmiş olsa da Rasyonel Seçim Teorisi yıllardır farklı disiplinlerdeki araştırmacılarca kullanılmış ve bazı değişikliklerle de olsa, hâlâ birçok farklı alanda insanların seçimlerini ya da tercihlerini açıklamakta kullanılmaktadır. Turizm disiplini özelinde bakıldığında, teorinin araştırmalarda ne sıklıkla kullanıldığı ve hangi konuların incelenmesi için temel teşkil ettiği konusunda çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Örneğin, Dogan (2022) tarafından ulusal turizm literatürüne yönelik yapılan araştırmada, 2016-2020 yılları arasındaki 171 teorik temele dayandırılmış makale incelenmiş ancak bunlar arasında Rasyonel Seçim Teorisi’ne dayanan herhangi bir çalışma tespit edilememiştir.  Bu nedenle bu çalışmanın temel amacı, Rasyonel Seçim Teorisi hakkında bilgi vererek, geçirdiği evrimi ele almak ve genel olarak pazarlama, turizm ve turizm pazarlaması araştırmalarında kullanım alanlarını tespit edebilmektir. Bunu yapmak için, özellikle yabancı veri tabanlarından elde edilecek ikincil verilere başvurarak literatür taraması yöntemi uygulanmıştır. Çalışma iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde, Rasyonel Seçim Teorisinin ortaya çıkışı, temel varsayımları, eleştiriler sonrasında yapılan gözden geçirmeler ve uygulama alanı bulduğu disiplinler ele alınmıştır. İkinci bölümde ise teorinin pazarlama ve özellikle turizm ve turizm pazarlaması disiplinlerindeki kullanım alanlarından bahsedilmiştir.

Rationality is one of the basic assumptions that has been used for many years to predict human behaviour not only in economics but also in many other social sciences. Rational Choice Theory has therefore inspired many theories and models. Theories such as Expected Utility Theory, Game Theory and Prospect Theory are based on rationality. Although it has been widely criticised, Rational Choice Theory has been used by researchers in different disciplines for years and is still used, albeit with some modifications, to explain people's choices or preferences in many different fields. In the tourism discipline, there is not much information on how often the theory is used in research and which issues it is the basis for analysing. For example, Dogan (2022) analysed 171 theoretically based articles between 2016 and 2020 in a study of the national tourism literature, but no study based on Rational Choice Theory was found among them.  Therefore, the main purpose of this study is to provide information about Rational Choice Theory, to discuss its evolution and to determine its usage areas in marketing, tourism and tourism marketing research in general.In order to do this, a literature review method has been applied, especially by referring to secondary data to be obtained from foreign databases. The study consists of two main parts. In the first part, the emergence of the Rational Choice Theory, its basic assumptions, the revisions made after the criticisms and the disciplines in which it finds application areas are discussed. In the second part, the application areas of the theory in marketing and especially in tourism and tourism marketing disciplines are mentioned.