Türkçe konuşmalarda söz kesme eylemine verilen sözel karşılıklar

28. Ulusal Dilbilim Kurultayı , Sakarya, Türkiye, 8 - 09 Mayıs 2014, ss.102-113

Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
Basıldığı Şehir: Sakarya
Basıldığı Ülke: Türkiye
Sayfa Sayıları: ss.102-113
Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Kadın ve erkek katılımcıların söz kesmelerdeki amaçlarını karşılaştırmak amacıyla, Bulut ve Mannasoğlu (2008)’de fiziksel/kültürel bağlam, geçişe uygun noktaların tanınması ya da göz ardı edilmesi ve sözü kesilenin cinsiyeti gibi iletişimsel unsurların ele alınması, daha sonraki çalışmalarda söz kesmelere verilen tepkilerin incelenmesi fikrini doğurdu. Bu yüzden, bu çalışmanın amacı, sözü kesilen katılımcıların bu söz kesmeye sözlü olarak nasıl karşılık verdiklerini ortaya çıkarmaktır. Bulut ve Mannasoğlu (2008)’de yer alan derlemden, Bulut, Erel ve Mannasoğlu (2010)’da yer alan derlemden ve bu çalışma için yapılan ses kayıtlarından alınan iletişim olayları analiz edilmiştir. 30 iletişim olayında geçen söz kesmelere verilmiş sözlü karşılıklar, söz kesen katılımcıların amaçları, söz kesen ve sözü kesilen katılımcıların cinsiyeti, fiziksel/kültürel bağlam ve geçişe uygun noktalar açısından niteliksel olarak incelenmiştir. Bu çalışmanın sonunda, Türkçe konuşmalarda, söz kesme eylemine 11 farklı sözlü karşılık verilebileceği ortaya çıkmıştır: “söz kesene cevap verme”, “söz kesene cevap verip kendi söylediğini yeniden ifade etme”, “söz kesene cevap verip kendi konusuna devam etme”, “söz kesenin söylediğini yeniden ifade etme”, “kendi konusuna devam edip söz kesene cevap verme”, “onaylama”, “duymadığını belirtme”, “söz kesenin söylediğini yeniden ifade edip kendi konusuna devam etme”, “kendi konusuna devam etme”, “söz kesenin sözünü kesme” ve “başka konuşmacıya yönelme”.