Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. INTERNATIONAL SUMMIT SCIENTIFIC RESEARCH CONGRESS, Gaziantep, Türkiye, 29 - 31 Mayıs 2024, ss.1473-1478, (Tam Metin Bildiri)
Bu çalışmanın amacı, 7. sınıf fen bilimleri ders kitaplarında kök değerlere ne ölçüde yer verildiğini
belirlemektir. Ortaokul 7. sınıf fen bilimleri ders kitaplarındaki metinleri değerler bakımından
incelemek, var olan değerleri belirlemek ve değerlendirmek hedeflenmiştir. Araştırmada, nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. Bu çalışmada 2023-2024 eğitim-öğretim
yılında ortaokullar için ücretsiz olarak dağıtılan MEB yayınları ve özel bir yayınevine ait iki 7. sınıf fen
bilimleri ders kitabı incelenmiş ve analiz edilmiştir. Belirlenen ders kitaplarını değerler açısından
inceleyebilmek için Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından hazırlanan on kök değeri içeren
kriter tablosu kullanılmıştır. Elde edilen veriler, betimsel analiz yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir.
Yapılan incelemeler sonucunda özel yayınevine ait ders kitabında sırasıyla en fazla “sorumluluk”,
“vatanseverlik” ve “öz denetim” değerlerinden bahsedildiği, buna karşılık “saygı”, “sabır”, “adalet” ve
“dostluk” değerlerine çok az yer verildiği tespit edilmiştir. Özel yayınevine ait fen bilimleri ders
kitabında her bir ünitede “sorumluluk” değerine önem verildiği belirlenmiştir. MEB yayınlarına ait fen
bilimleri ders kitabında ise sırasıyla “sorumluluk”, “vatanseverlik” ve “öz denetim” değerlerinden daha
fazla bahsedildiği, buna karşılık “adalet”, “sabır”, “saygı”, “sevgi” değerlerine ise çok az yer yerildiği
tespit edilmiştir. MEB yayınlarına ait fen bilimleri ders kitabında bazı ünitelerde “sorumluluk” değerine
bazı ünitelerde ise “vatanseverlik” değerine daha fazla önem verildiği belirlenmiştir. İncelenen iki
kitapta da “sorumluluk”, “vatanseverlik” ve “öz denetim” değerlerine daha fazla önem verildiği
belirlenmiştir. Bu durum, öğretim programında yer alan tüm kök değerlere fen bilimleri ders kitaplarında
aynı oranda yer verilmediği sonucunu ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın ders kitabı yazarlarına ve
araştırmacılara yol göstereceği düşünülmektedir.
The aim of this study is to determine the extent to which core values are included in the 7th grade science
textbooks. The study aims to examine the texts in the 7th grade science textbooks in secondary schools
in terms of values, to identify the existing values, and to evaluate them. In the research, document
analysis, one of the qualitative research methods, was used. In this study, two 7th grade science
textbooks, one published by the Ministry of National Education (MEB) and one by a private publisher,
distributed free of charge for secondary schools in the 2023-2024 academic year, were examined and
analyzed. To examine the determined textbooks in terms of values, a criterion table containing ten core
values prepared by the Board of Education and Discipline was used. The obtained data were analyzed
using the descriptive analysis method. As a result of the examinations, it was determined that the
textbook of the private publisher mentioned the values of "responsibility", "patriotism" and "selfcontrol"
the most, while the values of "respect", "patience", "justice" and "friendship" were mentioned
very little. It was determined that in the science textbook of the private publisher, the value of "responsibility" was emphasized in each unit. In the science textbook published by the MEB, on the
other hand, the values of "responsibility", "patriotism" and "self-control" were mentioned more, while
the values of "justice", "patience", "respect", "love" were mentioned very little. It was determined that
in the science textbook published by the MEB, the value of "responsibility" was emphasized more in
some units, while the value of "patriotism" was emphasized more in some units. It was determined that
in the two examined books, the values of "responsibility", "patriotism" and "self-control" were given
more importance. This situation reveals the conclusion that not all core values included in the curriculum
are given the same amount of coverage in the science textbooks. It is thought that this study will guide
the textbook authors and researchers.