Akademik Veri Yönetim Sistemi
Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, sa.18, ss.204-215, 2020 (Hakemli Dergi)
Damar yolu hastalıklarının tedavisinde kullanılan damar içi stentler, özellikle kardiyovasküler cerrahi alanında hayat kurtarıcı tedavi
olarak önemli bir rol oynamaktadır. Stentlerin tasarımı ve üretiminde kullanılan malzemeler; operasyonel uygulama ve damar yolu
tıkanıklıklarına çözüm sunma açısından oldukça etkilidir. İlk stent tasarımları 316L (düşük karbonlu medikal paslanmaz çelik)
malzemelerin kullanıldığı kaplamasız metal stentler şeklinde geliştirilmiş ve günümüzde şekil hafızalı akıllı stent tasarımları, ilaç
salınımlı stent teknolojileri ve biyobozunur stentler ortaya çıkmıştır. Yeni teknoloji stentlerin üretiminde polimerik malzemelerin yanı
sıra nitinol, Ti alaşımları ve Mg tabanlı malzemeler öne çıksa da günümüzde halen 316L malzeme kullanılarak üretilen stentler de
mevcuttur.
Korozif bir ortam olan damar yolu içerisine yerleştirilen kaplamasız metal stentlerde korozyon meydana gelmesi sonucunda stentin
mekanik mukavemeti zayıflamakta ve bu da stentin kırılmasına yol açarak vasküler yolun tekrar tıkanmasına neden olabilmektedir.
İlaç salınımlı stentlerde ise kullanılan antiproliferatif ajanların zamanla tükenmesi neticesinde stent kaynaklı tıkanma problemleri ile
karşılaşılmaktadır. Biyobozunur stentlerde ise stentin bozunma süresinin kontrol altına alınması, çözüm bekleyen bir başka
problemdir.
Vücut içerisine yerleştirilen stentlerde; üretimlerinde kullanılan malzeme fark etmeksizin, vücut sıvıları ile sürekli olan etkileşimleri
sonucunda, zamanla tekrar damar tıkanıklığına yol açan problemler meydana gelmektedir. Dolayısıyla mevcut tüm stentlerin damar
yolu hastalıklarına yalnızca geçici bir tedavi sağlayabildiği göze çarpmaktadır.
Stentlerin sunduğu tedavinin kalıcı olabilmesi için stent içi restenozun (yeniden tıkanma) giderilmesine yönelik çalışmalara büyük
ölçüde ihtiyaç duyulmaktadır. Stent üretimi ve tasarımına yönelik güncel AR-GE çalışmaları bu doğrultuda ilerlemektedir. Bu derleme
makalede, damar içi stentlerin gelişimi sürecinde ortaya çıkan farklı malzemelerden üretilmiş tasarımlar irdelenmektedir. Günümüzde
klinik uygulamalarda kullanılan tüm stent gruplarında ortak olarak karşılaşılan restenoz problemine; stentin yüzey yapısının
iyileştirilmesi yöntemleri ile çözüm sunulan yeni çalışmalar ortaya konulmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Damar içi stentler, Damar yolu tıkanıklığı, Biyomalzemeler, Restenoz, Stent trombozu, Stent korozyonu
Intravascular stents used in the treatment of vascular diseases play an important role as a life-saving treatment especially in the field
of cardiovascular surgery. Materials used in the design and manufacture of stents are very effective in terms of operational application
and treatment of vascular occlusion. The first stent designs were developed in the form of bare metal stents using 316L (low carbon
medical stainless steel) materials, and today, shape memory stent designs, drug eluting stent technologies and biodegradable stents
have emerged. In addition to polymeric materials, nitinol, Ti alloys and Mg-based materials stand out in the production of new
technology stents, there are still stents produced using 316L material today.
For bare metal stents placed in the vessel which is a corrosive environment, the mechanical strength of the stent weakens as a result of
corrosion which may lead to breaking of the stent that result in blockage of the vascular pathway again. In drug eluting stents, as a
result of the depletion of antiproliferative agents with time, stent-induced occlusion problems are encountered. In biodegradable
stents, controlling the degradation duration of the stent is another problem that is waiting for a solution.
As a result of the continuous interaction of stents with body fluids, problems causing vascular occlusion occur over time in the stents
which are placed inside the body regardless of the materials used in their production. Therefore, it is remarkable that all existing stent
designs can only provide a temporary treatment to vascular diseases.
Researches which are aimed to overcome in-stent restenosis (re-occlusion) are highly necessary for making stent treatment to be
permanent. Current R&D studies for stent production and design are progressing in this direction. In this review article, designs
produced using various materials arising during the development of intravenous stents are examined. New studies that offer a solution
to restenosis which is the common problem in all stent groups used in clinical practice today by using the techniques of improvement
of the stent surface structure are presented.
Keywords: Intravascular stents, Vascular occlusion, Biomaterials, Restenosis, Stent thrombosis, Stent corrosion