Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tourism Policies in Türkiye in the Republican Period (1923-2023), Ahmet Fazıl Özsoylu,Emine Kılavuz, Editör, Akademisyen Yayınevi Kitabevi, Ankara, ss.437-467, 2023
Kitabın bu bölümünün amacı Türkiye’de Cumhuriyet Dönemi’nde (1923-2023) uygulamaya konulan turizm politikalarını analiz etmek ve politika değişimlerini ortaya koymaktır. Çalışmada Türkiye’deki genel iktisat politikalarındaki değişim ve kırılmalar da dikkate alınmak suretiyle uygulanan turizm politikaları belirli dönemler itibarıyla değerlendirilmeye tabi tutulmuştur. Uygulamaya konulan turizm politikaları kuşkusuz gerek dünyadaki gelişmelerden ve gerekse ülkemizdeki siyasi ve iktisadi konjonktürden önemli ölçüde etkilenmiştir. Her ne kadar 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ve Cumhuriyetin ilk yıllarında turizm faaliyetlerinin gelişmesini sağlamaya yönelik bazı girişimler olmuş olsa da esaslı politikaların daha çok 1950’li yıllardan itibaren yürürlüğe girdiği görülmektedir. 1950’li yıllarda mevzuatla ilgili çeşitli düzenlemelerin yapılmış olması, turizm sektörüyle doğrudan ilgili kurumların oluşturulması (Turizm Bankası, TURBAN ve Kültür ve Turizm Bakanlığı) ve 1960’lı yıllardan itibaren 5 Yıllık Kalkınma Planlarında turizm sektörünün yer alması bu alandaki en önemli gelişmeler olarak değerlendirilmelidir. Ancak 24 Ocak 1980 Kararları diğer iktisat politikalarında gözlenen değişim gibi turizm sektörü açısından da önemli bir dönüm noktasını teşkil etmiştir. Bu çerçevede özellikle 1982 Turizm Teşvik Yasası kapsamında çok sayıda teşvik unsuru yürürlüğe konulmuştur. Sektöre düşük faizle kredi sağlanması, düşük maliyetli girdi ve arsa temini, turizm işletme belgesi alma zorunluluğu ve çeşitli cezaların uygulamaya konulması ile turizm tanıtma fonunun kurulması (1985) en önemli uygulamalar arasında sayılabilir. Nitekim bu çerçevede yürürlüğe konulan politikalar sonucunda 2000’li yıllara kadar turizm arzında önemli artışlar kaydedilmiştir. Öyle ki kimi zaman bir arz fazlasından bahsetmek bile mümkün hale gelmiştir. 2000’li yıllardan itibaren AK Parti Hükümetleri Döneminde ise turizm faaliyetleri yeni bir ivme kazanmış, deniz-kum-güneş turizmi dışında birçok alternatif turizm imkânı gündeme gelmiştir (sağlık turizmi, kültür turizmi, gastronomi turizmi vb.). Rusya ile yaşanan uçak krizi ve tüm dünyayı etkisi altına alan COVID salgını gibi gelişmeler turizm gelirlerinde bazı yıllarda önemli düşüşlere neden olsa da genel eğilim yukarı yönlü seyretmiştir. Özellikle gelen turist sayısında dünya ölçeğinde önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Ancak kişi başı turizm gelirleri açısından muadili ülkelerle karşılaştırıldığında, hala önemli sorunların olduğu gözlenmektedir. Bu çerçevede özellikle turizm sektörünün konjonktürel gelişmelerden etkilenme düzeyinin asgariye indirilmesi ve alternatif turizm imkanlarının desteklenerek kişi başına elde edilen turizm gelirlerinin artırılması gerekmektedir. Diğer taraftan sahip olunan turizm çekiciliklerinin gelecek nesillere aktarılabilmesi için de sürdürülebilir turizm politikalarının ısrarla yürürlüğe konulması gerekmektedir.