Mobilya Endüstrisinde Fiyatlandırma Metotlarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Değerlendirmesi


ÖZDEN F., Şenyiğit E.

Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt.41, sa.2, ss.685-699, 2025 (TRDizin) identifier

Özet

Bu çalışma, mobilya sektöründe faaliyet gösteren bir işletmenin yedek parça fiyatlandırma süreçlerinde uyguladığı üç farklı maliyet hesaplama metodunu (Kat Sayılı, Sabit Oran ve Karma Metot) Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yaklaşımlarıyla karşılaştırmalı olarak analiz etmektedir. Kar oranı, maliyet verimliliği, işlem kolaylığı ve hesaplama hızı gibi temel performans kriterleri çerçevesinde yapılan değerlendirmelerde; TOPSIS, MABAC, EDAS ve SPOTIS yöntemleri kullanılmış, kriter ağırlıkları ise Entropi, Standart Sapma, Gini İndeksi ve Eşit Ağırlık yöntemleriyle nesnel biçimde belirlenmiştir. Tüm analizler, Python programlama dili üzerinde çalışan açık kaynaklı pymcdm kütüphanesi aracılığıyla yürütülmüş ve böylece yöntemsel şeffaflık, tekrar edilebilirlik ve esneklik sağlanmıştır. Analiz bulguları, Kat Sayılı Hesaplama Metodu’nun çoğu senaryoda en yüksek performansı sergilediğini göstermektedir. Buna karşılık, SPOTIS yöntemi kriter ağırlık dağılımına duyarlılığı nedeniyle diğer yöntemlere kıyasla farklı sıralama sonuçları üretmiştir. Elde edilen sonuçlar, ÇKKV yöntemlerinin fiyatlandırma kararlarında bütüncül ve sistematik bir değerlendirme çerçevesi sunduğunu ortaya koymakta; işletmelerin hem finansal sürdürülebilirliği hem de operasyonel verimliliği dikkate alan kararlar almasına katkı sağlamaktadır.
This study presents a comparative analysis of three different cost calculation methods (Coefficient-Based, Fixed Rate, and Hybrid) employed in the spare parts pricing processes of a furniture company, through Multi-Criteria Decision-Making (MCDM) approaches. Evaluations were conducted based on four key performance criteria—profitability, cost efficiency, operational simplicity, and computational speed—using established MCDM ranking methods such as TOPSIS, MABAC, EDAS, and SPOTIS. The relative importance of these criteria was determined objectively through Entropy, Standard Deviation, Gini Index, and Equal Weighting techniques. All analyses were conducted via the open-source Python library pymcdm, ensuring methodological transparency, reproducibility, and flexibility. The results reveal that the Coefficient-Based Method consistently outperforms the others across most weighting-ranking combinations. In contrast, the SPOTIS method produced divergent rankings due to its sensitivity to weight distribution. The findings demonstrate the utility of MCDM techniques as comprehensive and systematic decision-support tools in pricing strategies, contributing to more balanced decision- making that incorporates both financial sustainability and operational efficiency.