Akademik Veri Yönetim Sistemi
12. Ulusal Kültürteknik Sempozyumu, Tekirdağ, Türkiye, 21 - 23 Mayıs 2014, cilt.1, ss.84-89
Evapotranspirasyonun itici gücü enerjidir. Bu enerjinin büyük bir kısmı güneşten sağlanır. Yılın günlerine ve
atmosfer şartlarına bağlı olarak değişim gösteren güneş enerjisi miktarı doğrudan ölçülebildiği gibi dolaylı olarak
güneşlenme süresinden de hesaplanabilmektedir. Türkiye’de bazı meteoroloji istasyonlarda her iki ölçüm
birden yapılabildiği gibi bazı istasyonlarda ise genellikle güneşlenme süreleri ölçülmektedir. İstasyonlardaki
bakım, onarım veya cihaz yenileme gibi nedenlerden ötürü bu verilerin eksik olduğu dönemler
bulunabilmektedir. Bitki su tüketiminde referans evapotranspirasyon (ETo) bileşeni, iklimin etkisini yansıtır. Bu
nedenle atmosferin buharlaştırma talebinin doğru şekilde tahmin edilmesi bitki su tüketiminin de daha doğru
şekilde tahmini sonucunu doğurur. Bu çalışmada 1975-2009 yılları arasında Kayseri meteoroloji istasyonlarında
kaydedilen güneşlenme verileri kullanılarak Kayseri merkez için her ayın Angstrom katsayıları belirlenmiştir. Bu
Angstrom katsayıları ile hem solar radyasyon yoğunluğu hem de nispi güneşlenme verileri kullanılarak iki farklı
referans evapotranspirasyon serisi (ETo1 ve ETo2) elde edilmiş, varyanslar ve ortalamalar karşılaştırılmıştır. Ayrıca
her iki veri serisi arasındaki ilişkinin elde edebilmesi ve bu şekilde verilerden birisinin eksik olduğu dönemler için
ETo’ın tamamlanması amacıyla regresyon ve korelasyon analizi yapılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre Ocak,
Nisan, Temmuz ve Aralık ayları için varyansların aynı olduğu belirlenmiştir. Uygulanan t testi sonuçlarına göre
her bir ay için referans evapotranspirasyon ortalamaları arasındaki fark önemli değildir. İki veri serisi arasında
kuvvetli ve son derece kuvvetli ilişkilerin olduğu belirlenmiştir. Kayseri merkezde en yüksek referans
evapotranspirasyonun gözlendiği Temmuz ayında ETo1= 169.55 mm ve ETo2= 169.62 mm’dir. Dikkate alınan
bölgenin Angstrom katsayılarının kullanılması şartıyla radyasyon yoğunluğu veya nispi güneşlenme süresi
verilerinden hesaplanan referans evapotranspirasyon değerlerinin farklı olmadığı sonucuna varılmıştır.
Anahtar kelimeler: Referans evapotranspirasyon, solar radyasyon, nispi güneşlenme, Angstrom katsayıları
Abstract
Energy is driving force of crop evapotranspiration. The great amount of this energy is derived from sun.
Amount of solar radiation energy which depends on days of year and atmospheric conditions was measured
directly or estimated by using sun shine duration. Although both of solar radiation amount and sun shine
duration were able to record in some weather stations but only sun shine duration was able to record some
other stations in Turkey. On the other hand, missing solar radiation data periods because of maintenance,
repairing and updating of related devices may be possible. Climate effects on crop evapotranspiration were
reflected by reference evapotranspiration component (ETo) of crop evapotranspiration. Precisely estimating of
this atmospheric demand means precisely estimating crop evapotranspiration. In this study Angstrom
coefficients of Kayseri Province for each month were determined by using solar radiation data between 1975
and 2009. Two different reference evapotranspiration series (ETo1 and ETo2) estimated from amount of solar
radiation and relative sun shine duration data were obtained by using these Angstrom coefficients. Variances
and means of two series were compared by F and t tests. Regression and correlation analyses were also carried
out for the two ETo series to determine relationship and to complete missing data periods. According to the
results, variances of two series were found same for January, April, July and December. The differences
between two reference evapotranspiration series were not significant according to t tests for months. Very
strong relationships between the two series were found. Reference evapotranspiration mean value for July in
which the highest values were observed was 169.55 mm for ETo1 and 169.62 mm for ETo2. It was concluded that
reference evapotranspiration values obtained from amount of solar radiation and relative sun shine duration
ratio was not significantly different if Angstrom coefficients for region were used in estimation.
Key words: Reference evapotranspiration, solar radiation, sun shine duration ratio, Angstrom coefficients.