Akademik Veri Yönetim Sistemi
III. Ulusal Turist Rehberliği Kongresi, Ankara, Türkiye, 5 - 06 Kasım 2020, ss.40-43
Turizmde girişimcilik ile ilgili çalışmalar ve girişimcilik eğitimi ile ilgili çalışmalar bulunmasına karşın, turist rehberliği mesleği ile girişimciliği ilişkilendirerek rehberlik eğitiminde girişimciliğin önemini ele alan çalışmalar yetersizdir. Farklı türdeki turizm işletmelerinin işleyiş ve üretim süreçlerini de görerek sektörü bütünsel olarak analiz edebilme imkânı olan turist rehberlerinin,turizm sektörü için bilgili ve iyi birer girişimci adayı olduğu söylenebilir.Yıldız, Kuşluvan ve Şenyurt (1997) rehberlerin mesleki hayat seyrini beş aşamada ele alarak, bu aşamaları; “mesleğe hazırlık”, “mesleğe giriş”, “meslekte gelişme”, “meslekte olgunluk” ve “olgunluk sonrası” aşama olarak sıralamaktadır. Yazarlara göre, “olgunluk sonrası” aşamada rehber iki temel alternatifle karşı karşıyadır. Bunlardan birincisi, profesyonel rehber olarak kariyerine devam etmesiyken ikincisi sektördeki ilişkilerine de dayanarak turizm işletmesi yöneticisi olması veya maddi birikimi ve yaratıcı fikirlerini kullanarak, girişimci olarak kariyerine devam etmesidir.Bu doğrultuda, turist rehberlerinin meslek hayatlarında girişimciliğin küçümsenemeyecek bir yere sahip olduğu ve rehberlik eğitiminin planlanmasında, öğrencilerin girişimci ruhunu ortaya çıkaracak derslere yer verilmesinin önemli bir katkı sağlayacağı söylenebilir.
Bu araştırmanın amacı, turist rehberliği mesleğini girişimcilikle ilişkilendirerek değerlendirmek ve Türkiye’de turist rehberliği alanında lisans eğitimi veren kurumların müfredatlarında girişimcilik eğitimine hangi düzeyde yer verildiğini tespit etmektir. Araştırmada, nitel araştırma yaklaşımı benimsenmiş olup, verinin analizi için ise içerik analizi kullanılmıştır. Konuya yönelik literatür taramasından sonra Türkiye’de lisans eğitimi veren turist rehberliği eğitim kurumlarının tespit edilmesi için ÖSYM’nin yayınladığı 2019 yılı Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları Kılavuzu taranmış, ardından müfredatları incelenmiş ve girişimcilikle ilgili derslerin olup olmadığı ve varsa hangi dönemde yer aldığı tespit edilmiştir. İçerik analizi neticesinde, Türkiye’de lisans düzeyinde rehberlik eğitimi veren 38 kurumun 11’inde girişimcilikle ilgili herhangi bir dersin bulunmadığı, 27’sinde ise konuyla ilgili derslere yer verildiğidir. Ayrıca kurumların, müfredatlarında girişimcilikle ilgili derslere çoğunlukla seçmeli ders olarak yer verildiği tespit edilmiştir. Girişimcilikle ilgili zorunlu derslere yer veren program sayısı ise dokuz olarak belirlenmiştir. Ancak, bazı kurumların müfredatlarında böyle bir derse rastlanmamış olması da dikkat çekicidir. Araştırma bulguları arasında dikkat çeken bir diğer bulgu da girişimcilikle ilgili derslerin çoğunlukla rehberlik lisans eğitiminin son yılında (7/8 dönemler) veya daha az da olsa üçüncü sınıfta (5/6) dönemler) yer almasıdır. Turist rehberliği eğitiminde girişimcilikle ilgili en az bir derse yer verilmesi ve mümkünse başarılı girişimcilerle toplantılar organize edilerek, öğrencilerin özendirilmesi yararlı olacaktır.