2. Uluslararası Pegem Eğitim Kongresi, Antalya, Türkiye, 27 - 30 Ekim 2021, ss.450-451
Dünyada ortalama 3000 bilim merkezi bulunmaktadır. Bu bilim merkezlerine her yıl yaklaşık 300
milyonun üzerinde ziyaretçi gelmektedir. Dünya’da ilk bilim merkezinin temelleri 1830’a kadar
dayanmaktadır. Türkiye’de ise ilk bilim merkezi 23 Nisan 1993 tarihinde Feza Gürsey Bilim Merkezi adıyla
Ankara’da açılmıştır. 2010 yılında Gaziantep, 2014 yılında Bursa, daha sonra ise TÜBİTAK desteğiyle
sırasıyla Konya, Kocaeli, Elâzığ ve Kayseri illerinde bilim merkezleri kurulmuştur. Ayrıca bunlar dışında ilçe
belediyeleri ve özel girişim desteğiyle de birçok bilim merkezi faaliyete geçirilmiştir. 2023 yılına kadar
TÜBİTAK’ın desteğiyle büyükşehirlere ardından ise tüm illere bilim merkezlerin kurulması
hedeflenmektedir. Bilim merkezleri okul öncesi eğitimden üniversiteye kadar her kademede yer alan
çeşitli derslerde yararlanılabilecek okul dışı öğrenme ortamlarından biridir. Ancak mevcut bilim
merkezlerinde sosyal bilimlere çok az ya da hiç yer verilmezken bu mekanlarda daha çok fen bilimlerine
ve teknik bilimlere ilişkin içeriklere yer verildiği görülmektedir. Bu durum ise toplumda bilim algısının eksik
ve hatalı oluşmasına ve farklı sosyal bilim branşlarından öğretmenlerin bu mekanlardan yeterince
yararlanamamasına neden olmaktadır. Bu kapsamda araştırmanın amacı öğretmenlerin bilim, bilim
merkezi ve sosyal bilimlere ilişkin görüşlerini tespit etmek ve bilim merkezlerine sosyal bilimlerin nasıl
entegre edilebileceğine ilişkin düşüncelerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel araştırma
yöntemlerinden biri olan olgubilim kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Kayseri İl Milli Eğitim
Müdürlüğü’ne bağlı ortaokullarda ve sosyal bilimler liselerinde görev yapmakta olan sosyal bilgiler, tarih,
coğrafya, Türk dili ve edebiyatı, felsefe grubu, Türkçe branşlarından 25 öğretmen oluşturmaktadır. Çalışma
grubunun belirlenmesinde ölçüt örnekleme yönteminden yararlanılmıştır. Katılımcılar yabancı uyruklu
öğrencilerin bulunduğu okullar ve sınıflarda görev yapan öğretmenler arasından seçilmiştir. Araştırmada
veri toplama tekniği bir olgu hakkında bireylerin deneyimlerini ve düşüncelerini anlamak için en kullanışlı
veri toplama aracı olan görüşmelerden yararlanılmıştır. Görüşmeler açık uçlu sorulardan oluşan yarı
yapılandırılmış bir görüşme formu aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Görüşmeler ses kaydı ile kayıt altına
alınmış ve yazıya aktarılarak analiz edilmiştir. Veriler nitel veri analiz tekniklerinden biri olan içerik analizi
ile çözümlenmiştir. Verilerden kodlara, kodlardan ise temalara ulaşılarak bulgular bütüncül bir
betimlemeyle yorumlanmış ve katılımcılardan edinilen doğrudan alıntılarla desteklenmiştir. Araştırma
sonucunda katılımcıların bilim merkezlerinde sosyal bilimlere ilişkin içeriklere yer verilmediğini ancak
halihazırdaki bilim merkezlerine sosyal bilimlerin entegre edilmesi gerektiğini düşündükleri tespit
edilmiştir. Araştırmanın bulgularından hareketle sosyal bilimlerin bilim merkezlerine entegre edilmesine
ilişkin önerilerde bulunulmuştur. Bu çalışma TÜBİTAK Bilim İnsanı Destekleme Daire Başkanlığı tarafından
2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı kapsamında 1919B012000578
başvuru numarasıyla desteklenmiştir.
There is an average of 3000 science centers in the world. More than 300 million visitors come to
these science centers every year. The foundations of the first science center in the world date back to
1830. The first science center in Turkey was opened on April 23, 1993, under the name of Feza Gürsey
Science Center in Ankara. Science centers were established in Gaziantep in 2010, Bursa in 2014, and then
in Konya, Kocaeli, Elâzığ and Kayseri provinces with the support of TÜBİTAK. In addition, many science
centers have been put into operation with the support of district municipalities and private initiatives.
Until 2023, with the support of TÜBİTAK, it is aimed to establish science centers in metropolitan cities and
then in all provinces. Science centers are one of the out-of-school learning environments that can be used
in various courses at all levels from pre-school education to university. However, while there is little or no
place for social sciences in existing science centers, it is seen that content related to science and technical
sciences is mostly included in these spaces. This situation causes the perception of science in the society
to be incomplete and faulty and the teachers from different social science branches cannot benefit from
these places sufficiently. In this context, the research aims to determine the views of teachers on science,
science centers, and social sciences and to reveal their thoughts on how social sciences can be integrated
into science centers. Phenomenology, one of the qualitative research methods, was used in the study.
The study group of the research consists of 25 teachers from social studies, history, geography, Turkish
language and literature, philosophy group, and Turkish branches working in secondary schools and social
sciences high schools affiliated to Kayseri Provincial Directorate of National Education. The criterion
sampling method was used to determine the study group. Participants were selected from among
teachers working in schools and classrooms with foreign students. In the research, interviews, which are
the most useful data collection tool, were used to understand the experiences and thoughts of individuals
about a phenomenon. Interviews were conducted through a semi-structured interview form consisting
of open-ended questions. The interviews were audio-recorded and analyzed by translating. The data were
analyzed with content analysis, which is one of the qualitative data analysis techniques. Finding the codes
from the data and the themes from the codes, the findings were interpreted with a holistic description
and supported with direct quotations from the participants. As a result of the research, it was determined
that the participants did not include content related to social sciences in science centers, but they thought
that social sciences should be integrated into existing science centers. Based on the findings of the
research, suggestions were made regarding the integration of social sciences into science centers. This
study was supported by TUBITAK BIDEB with the application number 1919B012000578 within the scope
of 2209-A University Students Research Projects Support Program.