Akademik Veri Yönetim Sistemi
Black Sea Journal of Health Science, cilt.8, sa.6, ss.307-315, 2025 (Hakemli Dergi)
Günümüzde gıda alerjilerinin görülme sıklığı artmakta ve hem sağlık hem de sosyal etkileri nedeniyle önemli bir halk sağlığı sorunu olarak kabul edilmektedir. Bu çalışma, Kayseri’de gıda hizmeti sunan restoranlarda çalışan personelin gıda alerjilerine ilişkin bilgi, tutum ve gıda etiketi okuma davranışlarını değerlendirmeyi amaçlamıştır. Tanımlayıcı kesitsel tipte yürütülen araştırma, 2024 yılı Eylül–Aralık aylarında gerçekleştirilmiş, oransal örnekleme yöntemiyle seçilen 225 katılımcıdan yüz yüze anketle veri toplanmıştır. Literatüre dayalı olarak hazırlanan 48 soruluk anketteki tutum soruları yüksek güvenirlik göstermiştir (Cronbach α=0,944). Bulgulara göre, 18–25 yaş, üniversite mezunu, bekar ve çocuksuz çalışanların tutum puanları anlamlı biçimde yüksektir. Katılımcıların %86,7’si gıda alerjisinin bağışıklık sistemi kaynaklı olduğunu bilirken, %68,4’ü pişirmenin alerjenleri ortadan kaldırabileceğini, %36,9’u ise alerjen gıdaların az miktarda güvenle tüketilebileceğini düşünmektedir. Bu bulgular, çalışanlarda belirgin bilgi eksikliği ve yanlış inanışlar bulunduğunu göstermektedir. Etiket okuma davranışlarında en çok son kullanma tarihi ve markaya dikkat edilirken, alerjen uyarılarına verilen önem düşüktür. “Markaya her zaman bakma” ve “alerjen uyarısına her zaman bakma” davranışları, daha yüksek tutum puanlarıyla ilişkilidir. Kişisel alerji öyküsünün etiket okuma alışkanlıkları üzerinde etkisi bulunmamıştır. Sonuç olarak, gıda hizmeti personelinin bilgi düzeyi orta, ancak yanlış inanışlar ve yetersiz etiket okuma davranışları yaygındır. Alerjen farkındalığını artırmaya, çapraz bulaşmayı önlemeye ve doğru etiket okuma becerilerini geliştirmeye yönelik eğitimlerin yaygınlaştırılması ve etiketlerin daha anlaşılır hale getirilmesi önerilmektedir.