Akademik Veri Yönetim Sistemi
İksad Yayınevi, Ankara, 2023
ÖNSÖZ
Eğitim - öğretim, ruh sağlığı hizmetleri içinde önemli bir yere sahip olan Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık (RPD) mesleği, bireylerin sağlıklı bir ruhsal gelişim göstermeleri açısından önleyici, geliştirici, düzeltici işlevlere sahiptir. PDR uzmanları bu görevlerini yerine getirirken farklı kuramlardan ve tekniklerden faydalanmaktadırlar. Ruh sağlığı alanında birçok danışmanlık - terapi kuramının olması ve danışanların farklı kişisel - kültürel özelliklere sahip olması, PDR uzmanlarının kültüre duyarlı - çok kültürlü yeterlilikler açısından yetkinliklerini zorunluluk haline getirmiştir.
Kültüre duyarlı yaklaşım eğitim ve sağlık başta olmak üzere insanlarla etkileşimin yoğun olduğu alanlarda her geçen gün kendini daha önemli hale getirmektedir. Göçlerle ve dijitalleşen sosyal ağlarla birlikte bireylerin etnik yapı, dil, sosyal sınıf, eğitim düzeyi, inanç gibi kendi içinde birçok değeri barındıran farklı kültürel özelliklere sahip insanların bir arada olması, onlara hizmet sunan kişiler için kültüre duyarlı yaklaşımı temel bir yeterlilik haline getirmiştir. Bireylerin farklı bilinç düzeylerinin, soyut düşünme vb kapasitelerinin olmasının yanı sıra sosyal - duygusal - maneviyat ihtiyaçlarına karşılık gelecek farklı yaşam stillerinin olması da onlara sunulacak eğitim, öğretim, danışmanlık gibi hizmetlerinde bu farklılıkları göz önüne almayı gerekli kılmaktadır. RPD alanında bireylere sunulan hizmetlerde de bu farklılıklar büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamlardan hareketle, RPD uzmanlarının kültüre duyarlı yaklaşım yeterlilik durumlarının incelenmesinin önemi ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada öncelikli olarak kültür, kültüre duyarlık - çok kültürlülük konularında genel bilgiler verilmiş, akabinde de çok kültürlü eğitim süreçleri ve kültüre duyarlı RPD hizmetleri, kültürel kimlik algıları hakkında kavramsal çerçeve sunulmuştur. İzleyen bölümlerde de RPD öğrenci ve öğretmenlerinin kültüre duyarlı yeterlilik durumlarını inceleyen araştırma sonuçlarına ve kültürel kimlik algıları ve bunların RPD hizmet alanlarına uyarlanabilme durumlarına yönelik çalışma verilerine yer verilmiştir. Elinizdeki çalışmanın çıkış yeri, ağırlıklı Batı kültüründen kaynaklı Psikolojik Danışma kuramlarını tek ölçüt almak yerine, danışmanın getireceği farklı kültürel kimlik algılarını içeren kültürel unsurlarla çalışmaya yönelik RPD uzmanlarının farkındalık, yeterlilik durumlarının ortaya konması ihtiyacıdır. Bu amaçtan hareketle kültüre duyarlı yeterlilik durumlarının ve kültürel kimlik algılarının ortaya konması amaçlanmıştır. Bu çalışmanın kültüre duyarlı yeterliliklerin arttırılması, geliştirilmesi konusunda, özellikle de kültürel kimlik algılarının öneminin farkına varılması ve bu husus üzerinde farkındalık geliştirilmesinde yararlı olacağı kanaatindeyim. Psikolojik danışma kuramları, kişilik kuramları gibi batının temel kültürel unsurlarını, farklı din - dünya görüşlerini yansıtan bilgilerin yanında, kendi sosyal bağlamımızdan, asli kimlik ve kültürel kimlik algılarımızdan beslenen bilgilerden hareket etmenin gerekliliğini işaret etme ihtiyacı bilimsel araştırma isteğine dönüşmüştür. Bu amaçla hazırlanan çalışmaya destek veren kurumumuz Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi’dir. Araştırmanın pandemi dönemine denk gelmesinden dolayı veri toplama süreçlerinde eksiklikler, aksamalar meydana gelmiş olmasına rağmen temel amaca uygun şekilde süreçlerin yürütüldüğünü söyleyebiliriz. Araştırmamız Erciyes Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi tarafından desteklenmiştir. Süreçte destek veren tüm katılımcılara, kurumlara teşekkürü bir borç bilirim. Proje Numarası SBA-2018.7633 ’dir.
Kayseri
18.08.2023