Taşkınlarda Akım Özelliklerinin Derinliğe Bağlı Belirlenmesi


Genç O., ARDIÇLIOĞLU M., Ağıralioğlu N., VAPUR M.

Taşkın ve Heyelan Sempozyumu, Trabzon, Türkiye, 24 - 26 Ekim 2013, ss.1-10

  • Yayın Türü: Bildiri / Tam Metin Bildiri
  • Basıldığı Şehir: Trabzon
  • Basıldığı Ülke: Türkiye
  • Sayfa Sayıları: ss.1-10
  • Erciyes Üniversitesi Adresli: Evet

Özet

Taşkınlar, dünyada olduğu gibi ülkemizde de sık görülen, oldukça tahrip edici önemli doğa olaylarındandır. Taşkınlar sırasında ölçüm yapılarak akım özelliklerin belirlenmesi zor ve tehlikeli olmaktadır. Bu amaçla taşkın durumlarında akarsu kesitinden geçen debiler derinliğe bağlı belirlenmeye çalışılmıştır. Orta Kızılırmak havzasında, Kayseri ili sınırları içerisinde, Kızılırmak ve Zamantı nehirlerinin yan kollarında, 3 farklı istasyonda hız ölçümleri yapılmıştır. 2006–2010 yılları arasında 17 farklı tarihte gerçekleştirilen bu ölçümlerde 3 boyutlu hız ölçümü yapabilen ADV (Acoustic Doppler Velocimeter) cihazı kullanılmıştır.  Ele alınan istasyonlarda ve ölçümlerde maksimum hızın enkesit boyunca oluşma yerinin (ymak/T), kesit oranı (T/R) ile değişimi incelenmiştir. Ölçüm yapılan akım durumları için, kesitlere ait U/umak ve umak/H oranlarının değişmediği gözlenmiştir. Her bir istasyon için sabit olan bu değerler yardımı ile kolaylıkla ölçülebilen derinliğe (H) bağlı ortalama hız (Uhes) dolayısıyla debiler (Qhes) belirlenmiştir. Bu debiler hız alan yöntemi ile hesaplanan debiler ile karşılaştırılarak, üç istasyona ait ortalama bağıl hata %7,62 olarak hesaplanmıştır.